VU Magazine 1993 - pagina 170

Prof.dr. M. Kon: "Is dat niet

fantastisch?"

ze techniek maakt het mogelijk huid, spier, zenuw en bot naar een ander deel van het lichaam te verplaatsen zonder dat de bloedvaten van dat weefsel met de donorplek verbonden hoeven te blijven. De bloedvaten kunnen worden doorgeknipt en elders onder de microscoop met weefsel en al weer worden vastgenaaid. Doordat de lappen in hun geheel worden losgemaakt van de plaats waar ze vandaan komen, worden de weefsels vrije transplantaten genoemd. Onder de enorme microscoop hecht de hoogleraar de uiteinden van aders en slagaders uit de arm met draad tien maal dunner dan een mensenhaar - aan de bestaande vaten in de wang. Hoewel de ader uit de arm en die in de wang niet van dezelfde dikte zijn en daardoor niet precies op elkaar passen, kost het hechten Kon nauwelijks moeite. Hij rekt de één gewoon wat op. Even volgt een spannend moment als de klemmen worden verwijderd. Zal het bloed goed doorstromen? De vaten lijken wat te lekken: de wond stroomt vol en het transplantaat zwelt op. Maar dat is normaal.

Prof. dr. M. Kon, hoogleraar Plastische chirurgie, voelt zich net een artiest als hij zoekt naar creatieve oplossingen voor ernstige handletsels, mutilerende oncologische ingrepen of aangeboren afwijkingen. De plastisch chirurg is allang niet meer alléén een mooimaker.

36 v u MAGAZINE APRIL 1993

Pascalle Cappetti

KUNSTEN VAN DE PLASTISCH ven van het Academisch Ziekenhuis Utrecht, de vaste werkplek van prof. dr. Moshe Kon, is die ochtend druk bezet. Getuige het grote aantal aanwezigen is deze operatie geen routineklus. Bij de patiënte op de behandeltafel is twee jaar geleden met succes een kwaadaardig speekselkliergezwel verwijderd. Een deuk onder het rechteroor en een aangezichtsverlamming als gevolg van een zenuwbeschadiging, zijn de gevolgen hiervan. Vandaag is het de taak van de plastisch chirurg om de schade te herstellen. Hij gaat de deuk opvullen met een stuk huid uit de onderarm.

Terwijl Kon een lap uit de binnenkant van de linkeronderarm haalt, gaat zijn collega Rijnders, met assistent en operatie-assistent, aan de slag om de bloedvaten in de rechterwang bloot te leggen. Van te voren heeft Kon op arm en wang een nauwkeurige tekening gemaakt, zodat straks het armweefsel precies in de holte van de wang past. De bovenste laag van de huid wordt voorzichtig van de onderlaag verwijderd. Deze wordt niet gebruikt voor het gelaat, als het nodig is straks wèl voor het dichten van de onderarm. Tot dan toe heeft er geen bloed gevloeid. Stukje bij beetje knipt Kon als het ware de huidlap los. Zijn assistent

schroeit de bloedvaten onmiddellijk dicht. Rookpluimpjes stijgen op. "Kijk", zegt Kon terwijl hij met een gaasje de lap droogdept en hem van alle kanten laat zien, "alleen deze bloedvaten laat ik nog even zitten. Die snijd ik pas door als de wang gereed is." Besloten wordt een kop erwtensoep te nuttigen. De handschoenen gaan uit, pauze in de operatiekamer.

Microscoop In de tweeëneenhalf uur daarna toont prof Kon zijn bekwaamheid in de microchirurgie, vrij vertaald: opereren onder de microscoop. D e -

Met de microscoop verdwijnt ook de flinterdunne hechtdraad van het toneel, een dikkere hechtdraad wordt de chirurg aangereikt. Kon legt de laatste hand aan de wang. Het oor wordt netjes over de wond heen gelegd. Voor hem zit de operatie erop. Zijn assistent neemt het nu over, om in het ooglid van de patiënte een gouden plaatje te bevestigen. Dit halve maantje van nog geen gram zal net zwaar genoeg zijn om het ooglid weer te kunnen sluiten. Ten gevolge van de zenuwbeschadiging was dit onvoldoende mogelijk. Het openen van het oog lukte de patiënte wel. De goede afloop niet afwachtend.

gaat Kon naar de koffiekamer. Daar vertelt hij zeer tevreden te zijn. Het gezicht van de patiënte ziet er weer toonbaar uit.

Navelstreng Kon vertelt dat tijdens zijn plastischchirurgische opleiding aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, eind jaren zeventig, de microchirurgie net opkwam. Tot die tijd was het nog haast ondenkbaar dat de bloedvoorziening van een transplantaat zomaar kon worden onderbroken. De plastisch chirurg beschikte nog amper over de benodigde middelen en kennis om weefsels op plaatsen waar deze nodig waren, met bloedvaten en al in te hechten. De techniek van de gesteelde - in plaats van de vrije lappen v/as nog volop in zwang. De naam van deze - nu vrijwel in onbruik geraakte - techniek duidt op de 'vaatsteel' die de toe- en afvoer van bloed verzorgde. O m een stuk bot, spier, huid of zenuw te kunnen verhuizen, moest er namelijk voor worden gezorgd dat het transplantaat niet van bloed verstoken bleef. Want zonder voeding overleeft het transplantaat het niet op zijn nieuwe plek. Daarom bleef het weefsel voorlopig aan de donorplek vastzitten, totdat op de plaats waar het weefsel moest ingroeien voldoende nieuwe bloedvaten waren gevormd. Als de plastisch chirurg een stuk huid uit de lies v/ilde transplanteren naar het gezicht, moest dat in meerdere stappen gebeuren. Van een dubbelgevouv/en huidplooi in de hes werd een slurf gemaakt die als navelstreng en dus als voedingsbron ging functioneren. De chirurg liet de ene kant van de buis aan de lies vastzitten en zette de andere kant vast aan een tussenstation, een arm. De arm van de patiënt zat dan een paar weken aan de lies vast. Pas als daar de streng was ingegroeid, koppelde de chirurg de lies en de arm los. De buis die nu aan de arm hing, werd in het gelaat op de plaats van het defect bevestigd. Dezelfde procedure herhaalde zich. "Voor een dergelijke arbeidsintensieve ingreep als bij de mevrouw vanochtend moest de patiënt toen soms v/el vijf of zes keer onder het mes," schat Kon. "De microchirurgie heeft de mogeHjkheden voor de plastisch chirurg geweldig vergroot. Ingewikkelde reconstructies die het doel hebben de functie en de vorm van beschadigde

37 v u MAGAZINE APRIL 1993

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen