VU Magazine 1994 - pagina 261

iJ^i.Vi'W

H E T B O E K daar de technologie die, om maar wat te noemen, ons in staat stelt met alles en iedereen, overal ter wereld en op elk gewenst moment te communiceren, maar die ons, overspoeld door ellende en eenzamer dan ooit, achterlaat. Niettemin trachten de auteurs van de bundel een dam op te werpen tegen ongebreideld pessimisme en cynisme. Puttend uit nog niet opgedroogde bronnen, willen zij blijven zoeken naar sporen van kwaliteit en geluk, (GJP)

C^^

Jurjen Beumer (red.), 'De kwaliteit van ons bestaan'. Ten Have, f 29,50.

o»»

^K<Jl..i^^

Ai» '^ÜLr^^W

Op de plank

Fin de Nu het jaar 2000 met rasse schreden nadert, bezint de moderne mens zich intensiever dan ooit op de toekomst. Anders echter dan honderd jaar geleden, toen de drempel naar de twintigste eeuw moest worden overschreden, lijkt er nu geen sprake van de soms overtrokken hoopvolle toekomstverwachtingen die het cultuur-pessimisme, dat onlosmakelijk met een eeuwwende verbonden is, toen nog konden compenseren. Want op dat moment leek de menselijke rede het definitief gewonnen te hebben van obscurantistische machten en ideeën, wetenschap en techniek schoten in volle bloei, en de Vooruitgang was een wenkend perspectief. De twintigste eeuw kon alleen maar mooier, beter en aangenamer worden dan de negentiende ooit geweest was. En hoe anders is dat toekomstbeeld nu, anno 1994, met de eenentwintigste eeuw in het verschiet! Vooruitgang is er inderdaad volop geweest in deze eeuw. Maar ook honger, oorlog, dictatuur en massamoord op een ongekend grote schaal. De technologische, wetenschappelijke en medische ontwikkelingen zijn in de tweede helft van de twintigste eeuw zelfs in een zodanige stroomversnelling geraakt, dat er ook voor de volgende eeuw nog genoeg te verwachten zal blijven. Maar niemand lijkt er nog echt vrolijk van te worden. Het huidige fin de siècle gaat gepaard met een dof en deprimerend soort melancholie, waar-

siècle van onze grootouders honderd jaar terug toch veel minder last moeten hebben gehad. In een onlangs verschenen bundel bezint een elftal vaderlandse deskundigen zich op de nabije toekomst, en dan met name op 'de kwaliteit van het bestaan' (meteen ook de titel van de bundel) die we daarin tegemoet mogen zien. Hun verzamelde betogen illustreren treffend het ambivalente, paradoxale - zo u wilt: schizofrene - karakter van de hedendaagse cultuur. Want elke stap vooruit lijkt gepaard te gaan met eentje terug. De bundel, waaraan uiteenlopende denkers en doeners als /-/e/een Dupuis en Gerrit Manenscfiijn (allebei ethici), Karel Deurloo (theoloog) en /Herbert van Erl<elens (natuurkundige en Jungadept), als 7an Greven en Mary Miclion (hoofdredacteur van dagblad Trouw respectievelijk tv-programmamaakster) meewerkten, laat zien dat deze schizofrenie zich in alle sectoren voordoet. In politiek opzicht bijvoorbeeld, moet het verheugende feit van de omwenteling, waarvan het vallen van de Muur het symbool werd en dat het einde van de Koude Oorlog betekende, direct worden gekoppeld aan de sinistere oorlogsgruwelen in voormalig Joegoslavië. Een ander voorbeeld is de ontwikkeling in de medische wereld die enerzijds de greep van de mens op het leven lijkt te vergroten, maar anderzijds bizarre mogelijkheden creëert en onbeantwoordbare ethische vragen oproept. En dan is

Dr. l/l/. Banning, dr. IH.E.S. Woldring, 'Hedendaagse sociale bewegingen; achtergronden en beginselen', Bohn Stafleu Van Loghunn. Van het handboek over politieke en maatschappelijke stromingen dat de theoloog, politicoloog, PvdA-oprichter en Doorbraaksocialist Willem Banning in 1938 voor het eerst het licht deed zien is dit de twaalfde en door Woldring geheel herziene en geactualiseerde druk. Een helder overzicht van vroeg-kapitalisme tot informatiemaatschappij, en van het liberalisme via socialisme en fascisme tot nieuwe sociale bewegingen als feminisme, milieu-activisme en krakers. Wilhelnn Dilthey, 'Kritiek van de historische rede', Boom, f39,50. Heruitgave van het levenswerk van deze sociale denker (1833-1911), ingeleid en geredigeerd door Jozef Keulartz. Waar Kant naar filosofische voorwaarden zocht om kennis van de natuur te vergaren, deed Dilthey hetzelfde voor het verkrijgen van kennis over de maatschappij en haar geschiedenis. 7.7. E. van [verdingen (red.), 'Smetten op de witte jas', Belvédère/Boom, f48,50. Wat verklaart toch de grote belangstelling bij het publiek voor medische fouten? Hoe dan ook, wie smeuïge anekdotes wil lezen over wat er, onder het mes bij de dokter, allemaal mis kan gaan, komt in deze dikke pil uitbundig aan z'n trekken. Niet alleen verkeerde ingrepen komen aan bod, maar ook ongewenste intimiteiten met patiënten en de ongezonde relaties die artsen met de farmaceutische industrie onderhouden.

39 J MAGAZINE INI 1 9 9 4

mt

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen