VU Magazine 1995 - pagina 226

logische mechanismen heeft die genezing plaatsgevonden? Is hier misschien spralce van de invloed van de geest op het lichaam? Het blijft evenwel hachelijk om boude, generaliserende uitspral<:en over zulke zaleen te doen. In omzichtige bewoordingen wil het instituut wel kwijt dat er weliswaar aanwijzingen bestaan in die richting, maar dat er nog te weinig studies zijn verricht om zulke uitkomsten te beschouwen als onomstotelijk bewezen. Wetenschappelijke behoedzaamheid dus. Maar er is nog een andere reden om behoedzaam te zijn: de onderzoekers willen geen valse verwachtingen wekken bij patiënten. Ze krijgen ze bij het Helen Dowling Instituut wel aan de telefoon, patiënten die denken door therapie te kunnen genezen. Maar dan wordt meteen duidelijk gemaakt dat zoiets niet het uitgangspunt kan zijn. Dat leidt alleen maar tot teleurstellingen. Als Gieta van der Pompe goed nadenkt, kan ze één mogelijke, directe bijdrage van psychotherapie tot genezing bedenken. "Patiënten die in het beginstadium van kanker een operatie ondergaan. Zo'n operatie kent een tweetal effecten. In de eerste plaats komen door het operatieve snijden zelf tumorcellen vrij in de bloedbaan. In de tweede plaats deelt zo'n operatie een stevige klap uit aan het immuunsysteem. Dat komt ook door de angst die met zo'n operatie gepaard gaat. Vervolgens ontwaakt de patiënt uit de narcose. Hem wordt verteld wat er aan de hand is, en dat leidt tot een krachtige psychologische reactie. Kanker als diagnose bewerkstelligt hevige stress. Nu kun je de chirurgie niet achterwege laten, maar wat dan te doen? Voor en tijdens de operatie biedt men immuunstimulansen aan. Op die manier wordt het immuunsysteem opgekrikt en dat heeft invloed op de overlevingskans. Mensen bevinden zich na zo'n operatie in een cruciale fase, ze staan enorm onder stress en dan kun je een therapie aanbieden. Wellicht is er dan een kans dat hun lichaam in staat is micro-metastasen de nek om te draaien. Dat is het enige wat ik kan zeggen en wat ik graag verder wil onderzoeken. Maar te denken dat psychotherapie kanker kan genezen, nee dat is onmogelijk."

de therapie, veel geleerd. "Ik kan nu beter met moeilijke situaties omgaan en ben niet meer zo bang om anderen te kwetsen. Ik werd altijd sterk beïnvloed door andere stemmen: die van mijn vader, die van de kerk. Daar ben ik los van gekomen. Als ik geen zin heb om naar een verjaardag te gaan, doe ik het niet, ook al kost het mij een stevige ruzie. "Ik heb op jonge leeftijd mijn moeder verloren. Vanaf die tijd heb ik altijd het gevoel gehad dat ik, als ik liefde wilde krijgen, moest voldoen aan het beeld dat anderen van mij hadden. Het heeft mij ook altijd de grootste moeite gekost anderen iets te vragen. Daarmee geef je jezelf bloot, je bent kwetsbaar. Maar als je ziek bent, kun je niet helemaal onafhankelijk blijven. En nu kan ik er heel erg van genieten als iemand mij helpt." Bij Ans de Langen is de ziekte in volle hevigheid teruggekeerd. Ze ondergaat grote schommelingen in haar gezondheidstoestand en ze kan precies aanwijzen wanneer het minder goed met haar gaat. "Ik heb ontdekt hoe sterk een geest kan. Toen mijn vader niet lang geleden overleed en een aantal andere mensen in mijn omgeving ernstig ziek was, kwam de angst weer boven. Als al die mensen doodgaan, wanneer ben ik dan aan de beurt? Je komt in een neerwaartse spiraal terecht. De angst gaat overheersen en de ziekte wordt je weer de baas. Hoe had ik het anders kunnen doen, heb ik iets fout gedaan, vraag ik mij dan af. Het kost iedere keer weer moeite de ziekte te accepteren. "Het lichaam laat je in de steek. In januari overleed een vriend aan kanker en onmiddellijk sloeg bij mij de ziekte weer toe. Ik leed vreselijke pijnen. Ik heb toen veel geestelijke steun gekregen van mijn therapeute en sindsdien loop ik wat meer rechtop, mijn nek doet minder pijn. Zulke hulp vertaalt zich onmiddellijk naar mijn lichaam. De mensen zeggen ook dat ze aan mij kunnen zien dat het beter met me gaat. Ik heb veel baat bij de nieuwe medicijnen die ik krijg. Maar je moet het ook toestaan dat die medicijnen hun werk goed doen. Als je dat vertrouwen niet hebt, zullen ze nooit effect hebben." Strijdlustig veert Ans de Langen op. "Laatst spralc de pastoor in de kerk over mensen die aan kanker of aan aids lijden, hij noemde ze de verliezers in de samenleving. Dan steiger ik. Het is waar dat er geen dag voorbijgaat dat ik niet aan mijn ziekte denk, maar de tijd sinds mijn ziekte is voor mij ook van enorme betekenis geweest. De mensen vragen zich af hoe je ondanks zo'n ziekte gelukkig kunt zijn. Toch ben ik het. Ik voel mij geen verliezer." Jeanne van Driel heeft de hele tijd aandachtig zitten luisteren naar het verhaal van haar vriendin. Gedecideerd voegt ze er nu aan toe: "Wij accepteren geen medelijden."

GELUKKIG

Ze zitten op de bank in een huiskamer te Bunnik: twee vrouwen met borstkanker. Ze hebben elkaar leren kennen tijdens een therapiegroep in het kader van een borstkankeronderzoek bij het Helen Dowling Instituut. Vervolgens zijn ze bevriend geraalct en proberen ze elkaar te ondersteunen. De oudste is Jeanne van Dhel-van Essen. Vijftien jaar geleden is zij al eens geopereerd, tweeëneenhalf jaar geleden zijn er alsnog uitzaaiingen geconstateerd, die overigens sindsdien niet noemenswaardig ernstiger zijn geworden. Ze vertelt buitengewoon te hebben genoten van de therapie, maar haar persoonlijkheid is er niet drastisch door veranderd. Eigenlijk was ze altijd al zelfstandig, nuchter en sterk. Bij de vijfentwintig jaar jongere Ans de Langen-Klavei (1948) ligt dat anders. Ruim vijf jaar geleden werd bij haar de ziekte geconstateerd en sindsdien heeft ze, vooral door

WETENSCHAP,

CULTUUR

Literatuur: Robert Ornstein en David Sobel: The healing brain - breakthrough discoveries about how the brain keeps us healthy; Simon and Schuster, New York, 1987; Karin Spaink; Het strafbare denken - de oreninaffia, kwakdenken en het placebo-effect; De Balie, Amsterdam, 1992. Mind over Body; in: New Scientist, 23 juli 1994.

et> SAMENLEVING

40

- MEI

199^

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen