VU Magazine 1996 - pagina 559

Hans van den Braak, 'Wèg met de file: sociologie van het autorijden', Enzo Press, f34,50

'Vulgair straatfascisme', zo noemde de publicist H.f.A. Hofland ooit het autoverkeer. Het zijn grote, krachtige woorden - fascisme is immers niet zomaar een hinderlijk verschijnsel dat met een aantal beleidsmaatregelen in goede banen kan worden geleid, het fascisme is het Absolute Kwaad, een verschijnsel dat de gehele maatschappij dreigt te ontwrichten; de meest radicale middelen - zoals militair geweld - zijn geoorloofd om fascisme een halt toe te roepen. Critici van de automobiliteit hebben nogal eens de neiging om te overdrijven. Ze zijn niet vrij van fundamentalistische trekjes. De Rotterdamse socioloog Hans van de Biaak is, evenals Hofland, ook zo iemand met een neiging om, vanuit de beste bedoelingen, te overdrijven. Zijn boek 'Wèg met de file' bevat knappe, intelligente analyses over de sociologie van het verkeer en de psychologie van het autorijden, over de manier waarop we met onze massale aanhankelijkheid aan de auto letterlijk zijn vastgelopen. Maar hij overspeelt zijn hand hier en daar. In zijn ogen is de automobilist een irrationeel wezen dat last heeft van 'autobinding' en alleen nog maar op primitieve, agressieve wijze kan reageren op medeweggebruikers. De auto als het verlengstuk van het eigen ik. Maar is dat wel zo? Ik heb de indruk dat veel automobilisten nog wel voor rede vatbaar zijn. Maar afgezien van de vraag of dat waar is, in ieder geval lijkt zo'n vooronderstelling mij productiever. Wie uitgaat van de onvermijdelijke irrationaliteit van de automobilist, hoeft ook geen gesprek meer te voeren,- die kan zich alleen nog maar overschreeuwen in de hoop tenminste nog een klein beetje gehoord te worden.

Last van autobinding Het kenmerk van de overdrijving is dat vrijwel alle concrete bijdragen tot een oplossing worden weggehoond. Alles wat niet radicaal is, stelt niets voor. Zo is Van den Braak zeer kritisch over alle bescheiden pogingen om het autoverkeer terug te dringen. In Amsterdam bijvoorbeeld probeert men de binnenstad autoluw te maken, maar daarvan moet Van den Braak niets hebben: "iedereen weet toch dat autoluwheid een alibi is om alles bij het oude te houden." Voor de radicale criticus zijn dat allemaal kosmetische maatregelen, die alleen maar de suggestie van beleid in zich dragen. In zijn radicale vervoering is de criticus niet in staat daadwerkelijke verbeteringen onder ogen te zien en te waarderen.Toch is het niet slecht dat een criticus als Hans van den Braak bestaat. Hij overdrijft, maar in veel van zijn kritiek zit minimaal een kern van waarheid; bijvoorbeeld waar hij de politici hekelt die huiverachtig zijn om het auto-

verkeer terug te dringen omdat ze bang zijn de automobilist voor het hoofd te stoten. "Angst voor de kiezer is niet te rijmen met bekwaamheid om te regeren", constateert Van den Braak. Spijker op de kop. (KN)

OP DE PLANK Arnold van den Hooff, 'De schok der biologie: essays over de plaats van de plaats van de moderne biologie in ons mensbeeld', SUN, f2g,cjo. Als medicus, gespecialiseerd in weefselleer en celbiologie, verwonderde de emeritus-hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam Van den Hooff zich vaak over de beperkte kennis die mensen hebben van de moderne biologie. Nog wonderlijker vond hij dat het idee dat biologische inzichten van belang zouden

kunnen zijn voor een omvattende mensbeschouwing alom van de hand wordt gewezen. Het standpunt van Van den Hooff is dat wetenschap wel degelijk relevant is voor de 'ultieme levensvragen'. De bioloog Dobzhansky stelde: "Een samenhangend credo kan niet uit de wetenschap worden afgeleid maat kan evenmin zonder de wetenschap worden bereikt." Deze uitspraak is voor Van den Hooff het leidmotief van de uiteenlopende overwegingen die in zijn boek zijn samengebracht.

WCS DECEMBER I996

43

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen