Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 13
12 tegenover de gezindheden trekken ze over het algemeen één lijn: aan de kleine groepen van dissenters, tot op dien tijd ondergehouden of althans achtergesteld, verleenen ze geloofsvrijheid, zij het vaak onder beperkende bepalingen, terwijl ze de heerschende kerk aan de staatsmacht trachten te o ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 58
S7 begrijpen, dat de macht, die in kerk en staat de Gereformeerde richting ten onder hield, één was, en de druk der vrijzinnigheid heeft onder die ouderwetsche Gereformeerden politiek leven gewekt 1). We hebben hier te doen met een factor in de staatkundige ontwikkeling der Nederlanders, die niet ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 18
17 zindten werden aan reglementen gebonden, welke den staat een groote mate van zeggenschap gaven. Beter dan op het terrein van den godsdienst kon hij zijn denkbeelden van staatseenheid toepassen op dat van het onderwijs. Hij schiep onder den naam van het Instituut een organisatie, die alle takke ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 24
23 het budgetrecht omverwierp, waarop hier te lande sinds onheuglijke tijden de volksvrijheden gegrondvest waren 1). Het is bekend, hoe de Vorst ook op andere manieren de financiën aan het toezicht der Staten-Generaal onttrok, stellig tegen de grondwet in. Regeeringspersonen of kamerleden, die op ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 19
18 despoot door de Revolutie, Napoleon, staat het geheel anders. Deze was zijn tijdgenoot, met wien hij persoonlijke relaties heeft gehad. In de dagen van het Consulaat was Willem vol bewondering voor hem en zocht hij zijn gunst te winnen 1). Verschil in belangen heeft verwijdering tusschen hen g ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 31
• 30 landen tusschen Maas, Rijn en Moezel een vergadering van Belgische notabelen ook zeer ongelegen. Zoo hebben ze den Souvereinen Vorst maar laten begaan 1). Deze heeft volkomen zijn zin gekregen. De acht artikelen, door de Mogendheden aangenomen en gewoonlijk de artikelen van Londen genoemd, z ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 25
24 - hij "had geen zin in zoo groote heeren" -, maar hij wilde toch wel een rijksadel, waaruit hij een hoogerhuis zou kunnen benoemen. 1) Ook werden de heerlijke rechten weer hersteld. Het laatste besluit schijnt tot op zekere hoogte te zijn toe te schrijven aan den invloed van minister Van Stral ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 56
55 worden daarin ooit te hebben bewilligd, aan die bestuursmacht te binden, en, ingeval zij zich daaraan onttrokken, met verlies van tractement en goederen te straffen. De vrijzinnigen hebben in de dagen, dat ze de macht in handen hadden, wel in 1853 de Roomsch-Katholieke kerk een eigen organisat ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 40
39 voor de vereeniging der Christenheid onder één algemeen erkend zichtbaar hoofd. - Men meene echter niet, dat Willem den paus oppermachtig wou maken. Neen, hem wordt weinig meer dan een eererol toebedeeld, de feitelijke macht zou bij de vorsten berusten. Dezen toch zouden dan behalve wereldlijk ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 29
28 ondoelmatige regeerwijze noodzakelijk. De koning - zoo zegt zelfs De Gerlache 1) - draagt in dezen geen schuld. Is dat zoo? Men zou uitdrukkingen als: België zal zijn een "integral part", een "agrandissement" van Holland, Holland zal krijgen een "accroissement de territoire", kunnen aanvoeren ...