Filteren
van 38
Ideëel en reëel - pagina 30
28wij die gewaarwordingen aan de werking van één ding, van eene eenheid, op ons toeschrijven; wij kunnen ons elk oogenblik daarvan overtuigen door die eenheid, dat ding buiten ons, op ons bewustzijn te laten inwerken, door de zinnelijke waarneming. Het getuigenis der zinnelijke waarnem.ing ...
Ideëel en reëel - pagina 18
i6spiegel duurt: ga weg van voor den spiegel of neem den spiegel weg of het licht, en het zijn van het beeld is verdwenen ; »de man die zijn aangeboren aangezicht bemerkte in eenen spiegel, is weggegaan en heeft terstond vergeten hoedanig hij was." i) Rook en damp zijn het beeld van weinig ...
Ideëel en reëel - pagina 19
17bewust wordt i). De Moor zegt in zijnen commentaar op a Marck 2), dat men onder ideeën gewoonlijk verstaat voorbeelden (in eigenlijken zin) en vormen van dingen, die men maken wil, zooals die voorbeelden en vormen actuzijn in den geest vari den kunstenaar, en dat idee ook in ruimeren zin ...
Ideëel en reëel - pagina 41
39 iets zijn dat sui generis is, waarmede in 't geheel niet ontkend wordt dat ze naar aanleiding en onder medewerking van gewaarwordingen en voorstellingen gevormd worden. Wat nu de realiteit der begrippen betreft, is het volgens Wundt en anderen een vooroordeel, te meenen dat hun ,,eine Art ding ...
Ideëel en reëel - pagina 31
29door bericht en getuigenis, met het onderwerp in betrekking gebracht zij. De kennis wordt bepaald door de verhouding van het kennende onderwerp en het gekende voorwerp. Wanneer een van de termen der verhouding verandert, verandert ook de verhouding zelf. In het Evangelieverhaal ziet de b ...
Ideëel en reëel - pagina 21
19reëel en noemen ons en de dingen zóó. De vraag, waar alles op neerkomt, is derhalve deze: in welke verhouding staan de verschillende realiteiten tot elkander? Wie niet wijsgeerig heeft leeren denken, en ook de wijsgeer zelf in zijn praktisch leven, houdt de stoffelijke dingen, die hij wa ...
Ideëel en reëel - pagina 22
• 20heidenen en Christenen, ik noem onder hen slechts den vroomen Engelschen bisschop Berkeley, altijd wijsgeeren geweest, die het bestaan van de stoffelijke wereld buiten ons ontkenden. Men versta echter deze idealisten wel. Laat mij daarom van den meest consequenten onder hen, Berkeley b ...
Ideëel en reëel - pagina 42
40gebruiken: exsistere, exsistentia en de daarvan gevormde moderne woorden, bevatten reeds eene bepaling van het zijn; 6671 ivordend zijn; constare^ bestaan duiden een zijn aan, dat eenige bestendigheid, vastheid en duur bezit. Om de realiteit, het bestaan, der begrippen en ideeën te kenne ...
Ideëel en reëel - pagina 43
41normaal mensch worden aangetroffen, en dat voorts de andere, ook zonder mededeehng, bij hem zich kunnen voordoen, potentieel aanwezig zijn. Niets menschelijks is ons vreemd: dat woord geldt ook voor de begrippen. Want wel zeggen wij soms van iemand, dat hij wonderlijke begrippen heeft, m ...
Ideëel en reëel - pagina 44
42eene realiteit zich openbaart, die verre verheven is boven het zijn der zichtbare dingen, i) E n toch hoezeer wij daarvan ten volle overtuigd zijn, wie onzer betrapt er zich niet dagelijks op, dat hij in zijn denken en handelen deze realiteit, die niet gemeten en gewogen, getast en gezie ...
van 38
