Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 17
16 niet gewild. Zeker, hij heeft er wel mee gedreigd, toen hij tijdens de onderhandelingen over het Concordaat den paus tot grooter toegefelijkheid wou brengen, en misschien is hij er in de laatste jaren van zijn regeering dicht aan toe geweest dit denkbeeld te verwezenlijken, maar het liefst zou ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 19
18 despoot door de Revolutie, Napoleon, staat het geheel anders. Deze was zijn tijdgenoot, met wien hij persoonlijke relaties heeft gehad. In de dagen van het Consulaat was Willem vol bewondering voor hem en zocht hij zijn gunst te winnen 1). Verschil in belangen heeft verwijdering tusschen hen g ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 36
35 onder het Staatsbewind begonnen en voortgezet zoowel onder koning Lodewijk als onder Napoleon. Gelijk deze, legde hij ook den Lutherschen en Israëlieten een organisatie op. En tot organiseeren bepaalde hij zich niet: hij ging voort met zijn gezag ter dege te· laten gelden. De vrijheid van bewe ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 37
36 spel zullen geven; zij moesten meer onder den duim worden gehouden, anders kunnen zij niet stil zijn. Die ongelukkige herstelling van een algemeen Synode is de wortel des kwaads. Onze voorvaderen waren wel wijzer, en hebben, ziende het werk van die fraaie vergadering AO. 1618 gezorgd. dat die ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 38
37 bonden is, nu werd hij zelfs een vervolger van wie tot de leer, dienst en tucht der vaderen wenschten terug te keeren. Volgens Groen heeft de Scheiding "den in zijn organiseerenden eenvoud argeloozen koning" verdriet gekost 1). We nemen het gaarne aan. Want in plaats van meerdere verdeeldheid ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 39
38 onrechte, zooals spoedig zal blijken - dat nu aan het oud-katholiek schisma een eind gekomen is. Hieruit put hij de hoop, dat men met medewerking van den pauselijken stoel tot een betere wereldorde zal kunnen komen. De vorsten van Europa, tot een Areopagus vereenigd, onder voorzitterschap van ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 40
39 voor de vereeniging der Christenheid onder één algemeen erkend zichtbaar hoofd. - Men meene echter niet, dat Willem den paus oppermachtig wou maken. Neen, hem wordt weinig meer dan een eererol toebedeeld, de feitelijke macht zou bij de vorsten berusten. Dezen toch zouden dan behalve wereldlijk ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 41
40 alles" zoo schrijft hij "geschiedt dan nog in wel· meenendheid en goed vertrouwen, dat men de Joden langs dezen weg nader tot het Christendom brengt" 1). Dat hij den geest, waarmee de regeering bezield was, goed heeft gevat, blijkt ten overvloede uit haar houding in zake het Lager Onderwijs. G ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 42
41 in - de Israëlieten hun eigen scholen hadden, d.w.z. \ afzonderlijke scholen van overheidswege. Bijzondere scholen kende de wet ook, maar ze was dezen niet gunstig; veeleer had ze de strekking ze te beperken en zoo mogelijk te vernietigen 1). Onder Koning Lodewijk en Napoleon bleef de wet van ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 43
42 werken. Dat de regeering het echter slechts noode duldde, blijkt uit een correspondentie, tegen het eind van '24 gevoerd tusschen de heeren Van Maanen en Van Ewijck. Van Maanen had klachten gekregen over het gebruik van den Mechelschen catechismus, "die allerschandelijkst moet zijn"; hij vraag ...