Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 50
49 den vorst in de kerk 1), het achterstellen bij benoemingen van wie aan haar leer zijn trouw gebleven 2), het afschaffen van den bijbel op de school 3), het monopolie der regeering op onderwijsgebied. Merkwaardig is de sympathie in dezen kring voor de Roomschen, als de koning door de oprichting ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 51
50 den steken, zooals b.v. wijlen Ds. Chevalier, met noemenswaardige sommen bij 1). Van Belgische zijde heeft men het wel voorgesteld, alsof het Calvinisme de oorzaak geweest is van de scheuring van het rijk: de koning zou zich door zijn Calvinistischen ijver hebben laten vervoeren. Ook Nuyens he ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 52
51 Niet zelden worden deze als gering voorgesteld; zijn arbeid - zoo zegt men - werd spoedig ongedaan gemaakt, en men wijst op de ingrijpende verandering in de staatsrechtelijke verhouding van vorst en volk, in '48 en in de jaren '66-'68 tot stand gebracht, eveneens op het verlaten van zijn econo ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 53
52 den anti-revolutionnairen volkomen duidelijk was geworden, dat ze op het gebied van kerk en school van haar niet het minste te verwachten hadden, en er ongeveer tegelijkertijd verwijdering ontstond tusschen liberalen en Roomsehen, was het met de macht der conservatieve partij gedaan. Alleen de ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 54
53 van facultatieve splitsing bestreden. kan men hun niet euvel duiden, maar wel hadden ze, toen eenmaal dit denkbeeld was losgelaten, het bijzonder onderwijs behoorlijke gelegenheid kunnen laten om zich te ontplooien. Zij zijn evenwel voortgegaan met zooveel zij konden hun schooltype aan andersd ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 55
54 conflict van onberekenbare gevolgen. Ongetwijfeld, ook anders zou er strijd zijn geweest. De toestand van de kerk in 1816 was van dien aard, dat deze niet had kunnen uitblijven. Doch het zou in zekeren zin een eerlijke strijd geweest zijn. Nu echter trad de staatsmacht op, beroofde de kerk van ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 56
55 worden daarin ooit te hebben bewilligd, aan die bestuursmacht te binden, en, ingeval zij zich daaraan onttrokken, met verlies van tractement en goederen te straffen. De vrijzinnigen hebben in de dagen, dat ze de macht in handen hadden, wel in 1853 de Roomsch-Katholieke kerk een eigen organisat ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 57
S6voor de Synodale Commissie één, zoo ook voor de tegenstanders 1). We wezen reeds op het verband tusschen Afscheiding en schoolstrijd; ook in het adres van de zeven Haagsche heeren komt de nauwe samenhang uit. Voor Groen inzonderheid waren ze één. Zijn levensstrijd, het is waar, was niet ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 58
S7 begrijpen, dat de macht, die in kerk en staat de Gereformeerde richting ten onder hield, één was, en de druk der vrijzinnigheid heeft onder die ouderwetsche Gereformeerden politiek leven gewekt 1). We hebben hier te doen met een factor in de staatkundige ontwikkeling der Nederlanders, die niet ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 59
58 Antirevolutionnair en Christelijk-Historisch samen met die van Gereformeerd en Hervormd. Eveneens, dat er geen algemeene verkiezingen kunnen plaats hebben, of in mindere of meerdere mate wordt de Hervormde kerk er in betrokken. De Grondwetsherziening van 1917 - zoo zeggen velen heeft een eind ...