In de scbool der wijsbegeerte.
De stad met honderd poorten. Eerst even een oriënteerende herinnering. Wonderlijk — in den zin van onnaspeurlijk —• zijn de wegen Gods, niet alleen in de schepping én leiding van zijn kerk, maar ook in de bestiering van de gangen der „wereld".Gods voorzienig ...
In de school der wijsbegeerte.
„Geene h'oop; hebbende". In zijn brief aan de heiligen in Efeze, die voor een groot deel uit het paganisme waren gegrepen, karakteriseert 'de apostel Paulus het heidenscH „eertijds" aldus: „Gij waart zonder Christus, vervreemd van het burgerschap Israels, en vreemd ...
In de school der wijsbegeerte.
Wijsbegeerte en afgoderij. De filosofie heeft, evenzeer als het heidendom (verzoek alleen te letten op' het punt van vergelijking!), hare afgoden, en, precies als bij de paganisten, zijn deze afgoden dikwijls wanstaltig en' schrikwekkend.De psycholoog moge o ...
In de school der wijsbegeerte.
Wijsheidselementen in het pessimisme van Schopenhauer.Ook het pessimisme behoort tot de , , sterke winden", die tegen het huis van Gods kerk losbreken om het ten val te brengen.Het is genade, wanneer de kerk ongedeerd uit den strijd komt en niet overweldigd wordt door de poorten der ...
In de scbool der wijsbegeerte.
De droefheid der wereld. Wij willen onze beschouwing over het pessimisme va.n Schopenhauer besluiten met een woord van kritiek.Allereerst leggen we den maatstaf aan, dien geen enkel filosoof van het oude regiem misbillijken kan, n.l. dien der logica.. ...
In de school der wijsbegeerte.
Met Schopenhauer sluit zich af de reeks van de groote denkers, die met hun wijsbegeerte een poging gedaan hebben het wereldraadsel op te lossen, en een architectonisch systeem van wereldbeschouwing te geven, dat alle andere •Weltanschauung, en zelfs alle religie, overtreft en vervangt.De f ...
In de scbool der wijsbegeerte.
Natuurwetenschap' en wijsbegeerte.Om de beteekenis van de nieuwste wijsbegeerte, die uit het „verscheurde bewustzijn" ontsproot, juist te krmnen beoordeèlen, moeten wij eerst nog een stap terug doen.Het is noodig te weten, dat de moderne wijsbegeerte niet alleen een terugslag is op ...
In de school der wijsbegeerte.
De monistische spin. Ernst Haeckel wilde geen materialist heeten. Goed; over dit woord willen we niet twisten. Het pur-sang materialisme erk'ent niets als stoffelijke (dus, theoretisch, deelbare) zelfstandigheid, en beweging, ontstaan door drut en stoot.„Sto ...
In de School der wijsbegeerte.
Het anti-materialisme. De poging van"de ijveraars der natuurvorsching, om de natuurwetenschap te verheffen tot wereldbeschouwing, tot plaatsvervangster en „Ersatz", der oude filosofie, liep uit op een falikiaiite mislukking. De natuur is geen machine.En de m ...
In de school der wijsbageerte.
De twee po1en in de wijs begeerte. Het heeft lang geduurd eer de filosofie weer uit haar winterslaap opstond, en opnieuw cultareele beteekenis kreeg.Of laat ik' het sterker zeggen (want cultuurelement is zij altijd gebleven): het duurde een tijd v< 3ór de ...