In de scbosol der wijsbegeerte.
Hegetl en de slang Hegel's leer is een sprekend voorbeeld van de eigenmachtigheid en ei^ngerechtigheid der wijsbegeerte, die zich boven den godsdienst verheft.De kerk in de middeleeuwen deed verkeerd door de filosofie tot een ancilla (slavin) van de tlieolog ...
In de school der wijsbegeerte.
De vader van het pessimisme. III. Als een vroolijke, kwistige, lentezon, steeg dö roem van den nieuwen profeet.Schopenha.uer zelf voelde dit 'koesterend licht niet als een gunst van ringsom, maar als een weerglans van zijn eig ...
In de scbool der wijsbegeerte.
De stad met honderd poorten. Eerst even een oriënteerende herinnering. Wonderlijk — in den zin van onnaspeurlijk —• zijn de wegen Gods, niet alleen in de schepping én leiding van zijn kerk, maar ook in de bestiering van de gangen der „wereld".Gods voorzienig ...
In de scbool der wijsbegeerte.
Natuurwetenschap' en wijsbegeerte.Om de beteekenis van de nieuwste wijsbegeerte, die uit het „verscheurde bewustzijn" ontsproot, juist te krmnen beoordeèlen, moeten wij eerst nog een stap terug doen.Het is noodig te weten, dat de moderne wijsbegeerte niet alleen een terugslag is op ...
In de school der wijsbegeerte.
De monistische spin. Ernst Haeckel wilde geen materialist heeten. Goed; over dit woord willen we niet twisten. Het pur-sang materialisme erk'ent niets als stoffelijke (dus, theoretisch, deelbare) zelfstandigheid, en beweging, ontstaan door drut en stoot.„Sto ...
In de School der wijsbegeerte.
Het anti-materialisme. De poging van"de ijveraars der natuurvorsching, om de natuurwetenschap te verheffen tot wereldbeschouwing, tot plaatsvervangster en „Ersatz", der oude filosofie, liep uit op een falikiaiite mislukking. De natuur is geen machine.En de m ...
In de school der wijsbegeerte.
Los van Kant! De nieuwe golfstroom in d'e wijsbegeerte bewoog zicli dus in de richting van het i t naar de wereld, van den vorm naar den inhoud, van de theorie naar het leven.Om de nieuwe periode in volle kracht te doen doorbreüsen, was eerst noodig de filos ...
In de scbool der wijsbegeerte.
Nieuwe paden. Er zijn verschillende pogingen gedaa.n om uit de gevangenis van Kant's kenleer te ontvluchten in 'de ruimte!De één tracht 'door de deur der biologie (levensleer), de ander door het venster der psychologie, te ontsnappen.Daar - zijn er oo ...
In de school der wijsbegeerte.
Het r ij k' d e r z i e 1. Ook Bergson's verschijning heeft iets van een apostel der wijsbegeerte. Hij doet ons, heel in de verte, denken aan de profeten, die oudtijds het volk terugriepen van den vorm naar den geest, van de geleerdheid naar den eenvoud, van den ho ...
In Se school der wijsbegeerte.
De nieuwe wijsbegeerte en de nieuwe cultuur. De zoogenaamde wedergeboorte van de wijsbegeerte bestaat dus eigenlijk in de nieuwe instel-Hng van den modernen mensch op de weriiieiijkheid.Hij richt niet enkel zijn naakte verstand, maai zijn heele ziel, op hetg ...