Filteren
van 9
Ideëel en reëel - pagina 60
58. wetenschappen werd gevolgd; dat kon niet anders. Zoo ging het ook met de studie der psychologie, in zooverre zij vooral de uitingen van het zieleleven door middel van het lichaam, tot voorwerp van haar onderzoek, de empirie als haar uitgangspunt nam. Nu is het voor ons menschen eene natuurlij ...
Ideëel en reëel - pagina 14
12voor een materialistisch dichter als Lucretius is zeWs de ledige ruimte nog een ding, eene res. ^) Het taalgebruik zegt ons dus aangaande de beteekenis van res, en zoo ook van reëe/, niets anders dan dat het is iets; zijn attribuut is alleen het %ijn. En nu zegge men niet: »ja, de taal b ...
Ideëel en reëel - pagina 72
70waarop hij van nominalisme door Roomschen wordt beschuldigd, verraadt meer handigheid dan ernstigen zin. Of wat moet men denken van uitdrukkingen als deze: »Die calvinistischen Gemeindegründungen, aus dem Nichts hervorgewachsen, religiose und weltliche Angelegenheiten souveran nach selbs ...
Ideëel en reëel - pagina 41
39 iets zijn dat sui generis is, waarmede in 't geheel niet ontkend wordt dat ze naar aanleiding en onder medewerking van gewaarwordingen en voorstellingen gevormd worden. Wat nu de realiteit der begrippen betreft, is het volgens Wundt en anderen een vooroordeel, te meenen dat hun ,,eine Art ding ...
Ideëel en reëel - pagina 59
57 grondgedachten op het gebied der afzonderlijke wetenschappen na te gaan, zal ik natuurlijk slechts enkele punten kunnen bespreken. Aanleiding tot mijn onderwerp gaf mij het woord van Paul; vergunt mij daarom vooral te letten op de opvatting door hem voorgestaan en waarlijk niet door hem alleen ...
Ideëel en reëel - pagina 66
64 evenmin gevonden. Toch bestaan zij en de mathesis werkt met zulke grootheden, en wat zij uit hare gegevens deductief afleidt, past op de stoffeHjke wereld in een graad, die door de eindigheid dier wereld bepaald wordt. De noodzakelijkheid en zekerheid van de waarheden der mathesis zijn geene i ...
Ideëel en reëel - pagina 68
66 nemen van eenen kosmischen oorsprong de moeilijkheid slechts verplaatst, niet oplost. Maar neen, dat 7MI niet zoo zijn, dat ivil men niet. Voor Weismann is ,,die Urzeugung trotz aller Misserfolge sie zu erweisen, immer noch ein logisches Postulat. Das Organische als eine ewige Substanz, dem Un ...
Ideëel en reëel - pagina 69
67 deze wereld niets geschiedt zonder Zijne ordinantie.'' i) Nu heeft God wel de eeuwigheid in het hart der menschen gelegd, eene genegenheid hem gegeven om te onderzoeken wat eeuwig en oneindig is, maar zonder dat een mensch het werk, dat God gemaakt heeft, »kan uitvinden van het begin tot het e ...
Ideëel en reëel - pagina 13
IIen Leibniz, die in hunne correspondentie twistten over de oorzaak, waardoor een waterdruppel rond wordt, omdat zij dezelfde oorzaak zagen werken in de zwaartekracht en in den loop der hemellichamen ^). Ook in de kleinste dingen zijn diepten Gods te onderzoeken. In de eerste plaats vragen ...
Ideëel en reëel - pagina 70
68 alle daartusschen liggende oorzaken uit Hem zijn. »Verum quidem est," zegt Calvijn, »singulas rerum species arcano naturae instinctu moveri ac si aeterno Dei mandato parerent, et quod semel statuit Deus, sponte fluere. Sed perperam hoc praetextu tegunt et obscurant quidam specialem providentia ...
van 9
