Filteren
van 9
Ideëel en reëel - pagina 29
27uitdrukking is zoo voorzichtig gekozen, alsof Berkeley hier zelf gedacht heeft aan den regel: a posse ad esse non valet consequentia. i) Is het nu een primitief feit in de werking van ons bewustzijn, dat als zoodanig niet ontkend kan worden, dat onze gewaarwordingen voor het grootste dee ...
Ideëel en reëel - pagina 16
14ooit daarmede zou kunnen congrueeren, die echter niettemin hare realiteit bezit, i) Is dan alles gelijk en eenerlei wat wij ideëel noemen en wat wij reëel heeten, een stoffelijk ding en een geest, eene werking van een stoffelijk ding en eene gedachte? De vraag zelf geeft reeds het antwoo ...
Ideëel en reëel - pagina 40
38 kind terstond naar eene andere zijde van de kamer, waar op de kachel een opgezette, als opvliegend voorgestelde nachtuil stond. Hoezeer beide vogels ook in uiterlijken vorm en voorgestelde beweging van elkander verschilden, het kind had ze reeds vereenigd onder het begrip vogel i). Men lette e ...
Ideëel en reëel - pagina 17
15 neemt; gij kunt zeggen: ja, maar het is zus en het is zoo, maar gij kunt niet zeggen, dat het niet is. Het is een soortgelijk zijn, dat Plato in de beroemde vergelijking van de grot ons schildert als het zijn der wereld, diè wij de reëele wereld noemen. Zoo hebben de eigenschappen der dingen, ...
Ideëel en reëel - pagina 30
28wij die gewaarwordingen aan de werking van één ding, van eene eenheid, op ons toeschrijven; wij kunnen ons elk oogenblik daarvan overtuigen door die eenheid, dat ding buiten ons, op ons bewustzijn te laten inwerken, door de zinnelijke waarneming. Het getuigenis der zinnelijke waarnem.ing ...
Ideëel en reëel - pagina 18
i6spiegel duurt: ga weg van voor den spiegel of neem den spiegel weg of het licht, en het zijn van het beeld is verdwenen ; »de man die zijn aangeboren aangezicht bemerkte in eenen spiegel, is weggegaan en heeft terstond vergeten hoedanig hij was." i) Rook en damp zijn het beeld van weinig ...
Ideëel en reëel - pagina 19
17bewust wordt i). De Moor zegt in zijnen commentaar op a Marck 2), dat men onder ideeën gewoonlijk verstaat voorbeelden (in eigenlijken zin) en vormen van dingen, die men maken wil, zooals die voorbeelden en vormen actuzijn in den geest vari den kunstenaar, en dat idee ook in ruimeren zin ...
Ideëel en reëel - pagina 41
39 iets zijn dat sui generis is, waarmede in 't geheel niet ontkend wordt dat ze naar aanleiding en onder medewerking van gewaarwordingen en voorstellingen gevormd worden. Wat nu de realiteit der begrippen betreft, is het volgens Wundt en anderen een vooroordeel, te meenen dat hun ,,eine Art ding ...
Ideëel en reëel - pagina 31
29door bericht en getuigenis, met het onderwerp in betrekking gebracht zij. De kennis wordt bepaald door de verhouding van het kennende onderwerp en het gekende voorwerp. Wanneer een van de termen der verhouding verandert, verandert ook de verhouding zelf. In het Evangelieverhaal ziet de b ...
Ideëel en reëel - pagina 21
19reëel en noemen ons en de dingen zóó. De vraag, waar alles op neerkomt, is derhalve deze: in welke verhouding staan de verschillende realiteiten tot elkander? Wie niet wijsgeerig heeft leeren denken, en ook de wijsgeer zelf in zijn praktisch leven, houdt de stoffelijke dingen, die hij wa ...
van 9
