'Hier leert de natuur ons zelf den weg' - pagina 115
natuurkunde en geloof in de jaren dertig114kunnen zijn dat de zes scheppingsdagen in werkelijkheid langere periodes bestreken – een opvatting waarvoor hij in een voetnoot verwees naar het boek van Aalders.38 Hoewel Sizoo deze opvatting niet afwees, leek hij er ook niet echt veel ver ...
'Hier leert de natuur ons zelf den weg' - pagina 116
christelijke natuurwetenschap?zal inmiddels duidelijk zijn dat hun opvattingen ver uiteen lagen. Ze verschilden onder meer in de waarde die werd toegekend aan de resultaten en methoden van de bestaande natuurwetenschap. Natuurwetenschappers als Sizoo en Schouten vonden het te makkelijk om ...
'Hier leert de natuur ons zelf den weg' - pagina 117
natuurkunde en geloof in de jaren dertig116de consequenties van dat uitgangspunt ten volle rekenschap geeft’.46 Sizoo zag echter vooral mogelijkheden voor een christelijke natuurfilosofie, omdat de invloed van de beginselen op het gebied van de wijsgerige bezinning het meest aanwijsba ...
'Hier leert de natuur ons zelf den weg' - pagina 118
‘fragmenten uit de geschiedenis’weest dat veel grote natuurwetenschappers uit het verleden christenen waren geweest.51 Sizoo behandelde in zijn lezing thema’s als het atomisme van de Grieken, de vermenging van Christendom met Aristotelische filosofie, de ideeën en het geloof van Kepler en Ne ...
'Hier leert de natuur ons zelf den weg' - pagina 119
natuurkunde en geloof in de jaren dertig118op Kuyperiaanse gedachte verwoordde. Het was, aldus Sizoo, gezien de strijd in het recente verleden, niet te verwachten dat er een eeuwige vrede tussen religie en natuurwetenschap zou komen. Toch leerde de geschiedenis ook dat er vrede tuss ...
'Hier leert de natuur ons zelf den weg' - pagina 120
‘zelfcritiek der physica’Sizoo analyseerde de situatie aldus: Tot een bezinning op haar eigen grondslagen werd [de fysica] weliswaar in hoofdzaak door experimenteele feiten gedwongen, maar deze bezinning stelde tevens een reeks van natuurphilosophische problemen aan de orde, die tot een he ...
'Hier leert de natuur ons zelf den weg' - pagina 121
natuurkunde en geloof in de jaren dertig120heeft.63 Dit principe vormde ook de grondslag van het fysisch deterministisch wereldbeeld dat álle (natuur)verschijnselen wilde verklaren vanuit causaal-gedetermineerde processen. Deze zienswijze was door Laplace begin negentiende eeuw beel ...
'Hier leert de natuur ons zelf den weg' - pagina 122
‘causaliteit en waarschijnlijkheid in de nieuwere physica’lijk is een experiment te verzinnen waarbij beginvoorwaarden worden gedefinieerd met grotere nauwkeurigheid dan kan worden beschreven met golffuncties, ofwel nauwkeuriger dan Heisenbergs principes voorschrijven.66 Op basis hiervan had ...
'Hier leert de natuur ons zelf den weg' - pagina 123
natuurkunde en geloof in de jaren dertig122menten toch serieuze problemen opdoemen wanneer het determinisme geldig zou zijn voor de stoffelijke natuur: ‘Zooveel is immers toch wel zeker, dat geen enkel organisch of psychisch proces in planten- of dierenwereld verloopt en geen enkele ...
'Hier leert de natuur ons zelf den weg' - pagina 124
‘causaliteit en waarschijnlijkheid in de nieuwere physica ’is juist door het statistische karakter der physische causaliteit mogelijk.’77 Sizoo zag hiermee ruimte ontstaan voor vrijheid en verantwoordelijkheid van de mens en ook de kosmos als geheel is daarmee geen ‘volkomen gesloten gehee ...