Het calvinisme en de kunst - pagina 21
19 heerlijkheid in al wat ons als schoon der ziel of der oogen een lust is, het onderzoek naar de organen van het schoon geheel / vrij laat, zonder het schoon zelf onder het ontleedmes te doen f sterven ^^). Eindelijk, om mij hiertoe te bepalen, er is in de sesthetiek nog te weinig met den Christ ...
Het calvinisme en de kunst - pagina 22
20bergen zijn opereeren uit het subject aandorst. En al toont Kitschl's school, als rijpste vrucht, overtuigend, hoe deze Duitsche r e v e i l van Christelijke wetenschap steeds verder afdoolt van onze heilige mysteriën, ''^) toch acht ik het een opmerkelijke winste, dat het „Wij g e l o o ...
Het calvinisme en de kunst - pagina 23
21 making is eerst uit ons Calvinistisch Nederland haar toegekomen, en het is in niet geringe mate aan Calvijns opvatting van de verhouding tusschen de kerk eenerzijds en den staat en de maatschappij anderzijds, dat ze deze vrijmaking dankt. De grond voor deze juistere opvatting lag in zijn onder ...
Het calvinisme en de kunst - pagina 24
00ken midden in ónze burgermaatschappij te tooveren. De Kunst zweeft bij hem op eigen wieken. Van het kerkelijk koord is ze bij het ontplooien harer wieken verlost. En toen heeft ze zich op het volle leven geworpen. Vaak, ik stem dit toe, om in haar realisme te zeer het ideaal te vergeten. ...
Het calvinisme en de kunst - pagina 25
23het bedehuis, heeft ons Calvinisme den zin voor het kunstschoon niet b u i t e n noch b o v e n het leven, maar juist in het leven gekweekt Op de uitverkiezing vestig ik in de derde plaats uw aandacht. Niet dat elk Nederlander de diepte van dit mysterie gepeild heeft, maar toch oefende C ...
Het calvinisme en de kunst - pagina 26
24Taines schoone opmerking, dat zich verdiepen bij Rembrandts school in het leven achter de sombere tinten. Het is niet al zonneschijn in ons menschelijk aanzijn. Op o, zoo machtig deel van ons leven rust een c h i a r o s c u r o , en de poging om stemming en gewaarwording van ons mensche ...
Het calvinisme en de kunst - pagina 27
25 in den terecht gewraakten beeldenstorm bewijst dan ook niets tegen de liefde, die den Calvinist voor het schoon bezielen kan. Vandalisme van ruwe klanten, die alle eeuw en in elk land in stukslaan lust hadden, moge eronder hebben geloopen; m o t i e f was alleen een ijverend opkomen tegen wat ...
Het calvinisme en de kunst - pagina 28
26niet te beitelen nocli te penseelen viel, of een vrouw moest haar schaamte overwonnen en zich urenlang naakt in het atelier aan mannenoog vertoond hebben, stuitte. En ook het niet geloochend feit, dat geen schouwburg bloeit zonder offers |van vrouwlijke achtbaarheid te vergen, en schier ...
Het calvinisme en de kunst - pagina 29
27macht van de natuur, van lot en omgeving, van verleden en toekomst, van besef en stemming en indruk, onze persoonlijke vrijheid in banden slaat? Eerst in die vrijmakende uitwerking toont de kunst het echte k u n n e n en handhaaft ze de eere van haar naam. Door die echte kunst- en vrijhe ...
Het calvinisme en de kunst - pagina 30
28III. Met opzet M. H. zweeg ik dusver van de D i c h t k u n s t en verschoof haar bespreking naar het laatste deel mijner rede, om zoo tevens terug te komen op het vraagstuk van den Calvinistischen stijl. Zulk een eigen stijl m i s t het Calvinisme. Wel maakte het de kunst vi-ij, bood he ...