Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 23
22 anders dan een opstandeling?" 1) Ik wil niet over het hoofd zien, dat de Prins bij het uiten dezer woorden buitengewoon geagiteerd l was, het was ook juist na den zoo ongelukkig afgeloopen inval in Noord-Holland, maar letten we dan eens op zijn houding in de eerstvolgende jaren tegenover den n ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 22
21 van macht uitmaakten dan het gezag van een constitutioneel koning 1), maar we mogen aan zulke spijtige uitingen, in een zekere opgewondenheid gesproken, niet te veel waarde hechten. Of zouden we uit zijn latere betuigingen, dat hij met Holland alleen honderd maal gelukkiger zou zijn 2), mogen ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 21
20 ik ben zoo vrij daarenboven te wijzen op een zinsnede uit den brief van Hendrik Fagel aan Van Hogendorp van den 21sten November 1813 betreffende de pas in Engeland ontvangen proclamatie van den 17den: "Le Prince ya trouvé sans la moindre exception les sentiments, qui l'animent" 1). Nu, in deze ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 20
19 de eenige jaren tevoren gedecreteerde scheiding van kerk en staat, weer sterk ging ingrijpen op kerkelijk gebied 1). Onder de volgende staatsregelingen, die van 1805 en 1806, en het sterkst tijdens de inlijving, ziet men ook hier te lande, hier dan voor het eerst, de eigenaardige verbinding va ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 19
18 despoot door de Revolutie, Napoleon, staat het geheel anders. Deze was zijn tijdgenoot, met wien hij persoonlijke relaties heeft gehad. In de dagen van het Consulaat was Willem vol bewondering voor hem en zocht hij zijn gunst te winnen 1). Verschil in belangen heeft verwijdering tusschen hen g ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 18
17 zindten werden aan reglementen gebonden, welke den staat een groote mate van zeggenschap gaven. Beter dan op het terrein van den godsdienst kon hij zijn denkbeelden van staatseenheid toepassen op dat van het onderwijs. Hij schiep onder den naam van het Instituut een organisatie, die alle takke ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 17
16 niet gewild. Zeker, hij heeft er wel mee gedreigd, toen hij tijdens de onderhandelingen over het Concordaat den paus tot grooter toegefelijkheid wou brengen, en misschien is hij er in de laatste jaren van zijn regeering dicht aan toe geweest dit denkbeeld te verwezenlijken, maar het liefst zou ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 16
15 vormen - na 1789 kon dat in Frankrijk niet anders maar, gelijk bekend is, hij ontnam aan die vormen allen inhoud: van volksinvloed was bij hem geen sprake. Ook bekommerde hij zich niet in het minst om de nationale rechten der vreemde volkeren, die gedwongen waren zich aan zijn heerschappij te ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 15
14 licht despotisme veelal fiasco gemaakt heeft. Katharina heeft zich alleen staande kunnen houden door in de practijk haar theorieën te verloochenen. Van Frederik n kan dit volstrekt niet gezegd worden, en toch, de verlichte despoot bij uitnemendheid was in meer dan één opzicht conservatief. Pla ...
Koning Willem I als verlicht despoot - pagina 14
13 Volgens den geest van den tijd moest er zijn gelijkheid, en dus geen bevoorrechte standen meer. Verscheidene der verlichte despoten tastten dan ook den adel met kracht aan, maar Frederik II en Katharina weer niet, omdat ze in dien stand een niet te versmaden steun zagen voor hun troon. Er moes ...