1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 51
45 D e fundeering v a n d e wetmatigheid, de analogie der natuur, die s' G r a v e s a n d e gaf, h a d in Frankrijk grooten invloed, hetzij direct, hetzij door middel van de ,,Encyclopédie", die zijn beschouwingen geheel overnam. Z ó ó groot w a s het overwicht van N e w t o n en zijn school, d ...
1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 52
46 plaatst dit geheel a a n zijn „imagination" ontsproten element zelfs in de lijst van eenvoudige stoffen; immers alle zuren moeten een gemeenschappelijke oorzaak v a n hun zuurheid, de zuurstof, bevatten 15^). Z o o neemt hij een gewichtlooze stof aan, d e warmtestof, die ook d r a g e r van ee ...
1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 53
47 wonnen. Stoffen, die zuurstof bevatten, zullen zich volgens hem, op grond van dat gemeenschappelijke beginsel, graag met elkaar verbinden. 164). Lavoisier heeft dus meer aan het ,.systeem" van Stahl ontleend dan hij zelf vermoedde, niet alleen de juiste, op experimenten gegronde oordeelvelling ...
1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 54
48 held, dat hi], Lavoisier de zaak anders met begrijpen kan 1^66)_ jg oorzaak van deze hypothese Pascal zou m een dergelijk geval zeggen ,,Ce n' est pas par notre capacite a conceyoir les choses, que nous devons juger de leur vérité" i67), In 1777 gaf Lavoisier nog volmondig toe, dat de warmtest ...
1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 55
49 Als d e phlogistontheorie ,,een slechte manier van philosopheeren ingevoerd heeft" i'^s), doet de warmtestoftheorie d a t dan niet evenzeer? D e Stahlisten bewegen zich, n a a r Lavoisier terecht opmerkt, in een noodlottigen cirkel: de b r a n d b a r e lichamen bevatten vuurmaterie, omdat zij ...
1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 56
50 haalde toepassing ervan te zien geven i'^9). Lavoisier heeft die wet niet exact k u n n e n bewijzen, w a n t zijn proeffouten zijn zoo groot geweest, d a t hij met zijn gevoelige balansen onmogelijk constante uitkomsten kon verkrijgen. Lavoisier's eerste toepassingen van de w e t wijzen reeds ...
1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 57
51 beschouwt i^*). Z o o heeft ook bij zijn calorimetrische proeven een aprioristisch geloof in het warmtebehoud, dat door zijn veel te grove metingen niet streng geverifieerd kon worden, hem als leiddraad gediend. Ongetwijfeld heeft onder meer dit vaste geloof in de juistheid van die behoudswett ...
1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 58
52 wezens op te vatten en de levende wezens, zelfs den mensch, als machines te beschouwen; zij heeft Buffon er toe gebracht het organische met het anorganische en het anorganische met het organische te verklaren. De analogieredeneering, steeds minder analogie en meer redeneering wordend, is een g ...
1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 59
53 Engeland en Holland binnengedrongen experimenteele wetenschap heeft in Frankrijk een taaien strijd om haar bestaan moeten voeren. Zij is zelf daarbij echter allerminst zuiver gebleven, want de „systeemgeest" is den Franschman aangeboren, veel meer dan den Engelschman of den Hollander. Maar een ...
1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 60
B4 Öok de systeembouwers zijn nog niet uitgestorven. Zijn er ook nu nog geen beoefenaars der wetenschap, die steeds neiging hebben dogmatisch te worden? Holbach en Lamettrie hebben het vrome volk verschrikt en ook wel geïmponeerd door hun materialistische ,,natuurwetenschap". Toch staan zij eigen ...