Johannes Maccovius - pagina 232
220
dan uit
in de zedeleer het bedenkelijk karakter dat de
Gods willekeur voortvloeit,
alle
Wet Gods
vastheid mist, en door
diezelfde willekeur elk oogenblik veranderd
worden kan. ^) Geen wonder dan ook dat de Gereformeerde Theologen in hunne Theologie voor het Realisme en tegen het Nominalisme partij hebben gekozen. In zijn Rectorale Oratie „Ideëel en Reëel", die over deze quaestie een zoo helder licht verspreidt, heeft Dr. Woltjer deze quaestie afgehandeld. De universalia, de algemeene begrippen zijn geen flatus vocis,
maar hebben terdege
realiteit,
edoch een realiteit
„naar hunnen aard".
„Zoo hebben de eigenschappen der dingen, onze voorde algemeene begrippen, realiteit; maar deze realiteit is voor ieder dezer naar zijn eigen aard; de eigenschappen bestaan als eigenschappen, de vool-stellingen als stellingen,
voorstellingen,
de begrippen als begrippen, geheel zooals lucht en licht hunne eigene realiteit
planten en dieren,
even noodzakelijk, even
bezitten,
stellig
en even zeker."
^)
De ideeën hebben hun realiteit niet subiectief in den geest, maar ook obiectief buiten den geest: „De idee wordt aanschouwd door den dat
alleen
zij
geene ideeën
djn
waaruit echter geenszins volgt,
den geest bestaat; zij is in elk geval den geest; de geest aanschouwt de
obiecten.
zijne
als
realiteit,
in
van
functie
geest,
maar ook de
En
ideeën;
niet als
alleen
de geest heeft
zoodanig,
als
ideeën,
en hebben zij realiteit." ') Die begrippen komen niet door de empirie tot stand, want ze zijn sui generis, zoo concludeert Dr. Woltjer: „Ik kom derhalve tot deze slotsom, dat alle pogingen
die
zij
aangewend
zijn
om
de begrippen uit de aanschouwingen
of voorstellingen af te leiden, het doel niet
hebben bereikt
en nooit kunnen bereiken, omdat de begrippen, 't zij ze empirische, logische of metaphysische genoemd worden, iets zijn dat sui generis is, waarmede in 't geheel niet ontkend
156
— 160.
')
Scholten,
*)
Dr. J. WoLTJEB, Ideëel en Reëel, p. 15.
'}
Dr. J. WOLTJEB,
1.
c.
p.
1.
c, p. 18.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van zondag 1 januari 1899
Abraham Kuyper Collection | 431 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van zondag 1 januari 1899
Abraham Kuyper Collection | 431 Pagina's