Johannes Maccovius - pagina 29

17 schreef, dat het Protestantisme eerlang niet alleen in Polen,

maar ook in Zweden zou zijn uitgeroeid! In Polen echter kon een Koning niet naar willekeur handelen. De monarchie was in dat land door den adel daartoe te zeer in zijn rechten beperkt. Bij zijn verkiezing was hij afhankelijk van het zgoda (consent) der edelen. Hij had de Pacta Conventa (zooveel als de Constitutie) te bezweren. De Constitutie stond zelfs een „gewapend verzet der edelen" (rokosh) toe, als de Koning zich aan 's lands wetten vergreep. En de Rijksdag had het recht van een liberam veto in zijn „nie pozwalam."

^)

En zoo was ook Sigismund 111 gen, maar zijn schade wist hij in

niet

vrij

in zijn

bewegin-

te halen door groote be-

voorrechting van de orde van Loyola. Ook had

hij

de vrije

beschikking over de Starosties, domeinen die de Koningen

van Polen van oudsher ter hunner beschikking hadden om personen, die zich tegenover den Staat verdienstelijk gemaakt hadden, te beloonen. Dies heetten ze „panis bene merentium.'" Doch later kregen

en gebruikten

zij

zij

er vrije dispositie over

die Starosties als geschenken

om hen om

voor hun doeleinden noodig hadden. ^) te koopen die Van deze Starosties nu maakte Sigismund ook voor zijne kerkehjke bedoelingen een ruim gebruik. Corruptie was zij

systeem. Onder zijn regeering hadden de dan ook zeer veel te lijden. Het gepeupel, aangevuurd door de Jezuïeten, aangevoerd door de studenten, trad telkens gewelddadig op en vond er een bij-

levenslang

zijn

Protestanten

zondere liefhebberij in

om

de Protestantsche begrafenissen

worden de personen in hun leven aangetast en gemarteld, hun huizen geplunderd, hun bezittingen vernield. Als zij zich bij den Koning beklagen en bidden om bescherming van lijf en goed, dan is er voor hen geen recht te verkrijgen en ontvangen zij scherpe vermaningen over hun gehouden synode en een verbod om er meerdere

te verstoren. Straks

') ^)

cf.

HÜPPE, Verfassung

Sakeinski,

1.

c,

II.

p.

der Republiek Polens. 93.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen