De heer Otto Thelemann

De heer Otto Thelemann, Gereformeerd predikant te Detmold, zond een handboek op den Heidelberger in het licht. De titel luidt: Handreichtmg stim Heidelberger Catechismus, für Prediger, Lehrer und Gemeinde^lieder. Uitgave van C. Schenck te Detmold, met het jaarcijfer 1888. Het eigenlijke werk is 436 bladzijden groot; tamelijk compres van druk. Waaraan dan nog toegevoegd is een Anhang met twee hoofdstukken: i''. over de geschiedenis van den Heidelberger, en 2". over de Gereformeerde Catechiseerkunde. Voor Duitschland is dit werk ons een levensteeken. Kondigden we onlangs een Duitschen herdruk aan van Calvijns verkleinde Institutie, nu verlaat de Heidelberger de pers weder, en vertrouwt dus lezers te vinden.

Of daarom de Gereformeerde belijdenis in Duitschland nog een toekom.st zal hebben.'' Wie durft het beslissen.' De Gereformeerde Bond die uit Elberfeld opkwam beging o. i. de fout, om meer nadruk te leggen op den historisch-Gereformeerden naam, dan op het wezen. Dien bond drijft meer een behoefte om elkander als naam-Gex& ioxmeerden onderling te sterken, dan zucht en drang om de eere Gods in haar zuiversten vorm te doen uitgaan.

Bovendien, het maakt ook zoo vreemden indruk, als men van alle deze Gereformeerde voorgangers hoort, die onder de hiërarchie saam met de Lutherschen in één Unirte kerk leven, terwijl toch het voorbeeld van Kohlbrügges gemeente te Elberfeld toont, dat men ook in Duitschland vrij worden kan.

Thelemann, de schrijver van dezen Catechismus, is wel niet in de Unie, maar betitelt zich toch Konsistorialrat; ook al een hiërarchische titel, die nergens door onzen Heere Jezus Christus is ingezet en op het titelblad van een uitlegging van den Heidelberger een zonderling figuur maakt. We durven niet profeteeren.

Indien de volgelingen van Dr. Kohlbrügge een zuiverder pad geloopen waren, zou er in Duitschland nog iets te hopen geweest zijn. Te meer daar ook Bentheim en Oostfriesland een steunpunt bood. Maar nu ook deze Gereformeerden een zijweg inslaan, die hen, over Coccejus, naar de bedding der ongezonde theorie voert, staat het in Duitschland droef met het Reformirtenthum geschapen.

Het waggelt. Gelukkig dat er nog een Thelemann is, die bij zooveel verslapping en afdoling, althans nog een poging waagt, om zuiverder kennis te verbreiden. ) Theleman en Dr. Zahn zijn de trouwe mannen, die thans nog redden kunnen wat te redden is. Och, waarom mag Calaminus niet meer als Dritter im Btmde er bij genoemd ! Maar Zahn en Thelemann doen dan ook wat doenlijk is, om de rookende vlaswiek niet te laten uitgaan. Ook dit handboek op den Catechismus is er een nieuwe, kostelijke proeve van. Het biedt niet wat wij in Nederland gewoon zijn in zulk een Catechismushandboek te ontvangen. Het is op onze Nederlandsche toestanden niet aangelegd. Maar voor een Duitsch werk is het uitnemend. Zuiver in zijn lijnen. Rijk met het Woord gestoffeerd. Overvloedig in practische vrucht.

En voegt men hierbij, dat het in ouden trant scherp ingedeeld en nauwkeurig in zijn ontledingen is, dan zal men beseffen wat schat Duitschland in deze-toelichting ontving.

Uit het aanhangsel citeeren we he navolgende over de methode van het Catechiseeren uit den Catechismus. Thelemann beveelt deze wijze van behandeling aan:

Krachtens de ervaring, die ik in een 37-jarigen dienst in kerk en school heb opgedaan zoowel bij mijn eigen onderwijs, als bij het bezoek op scholen, waar de onderwijzers zich aan deze methode hielden, durf ik de volgende wijze van behandeling aanbevelen : 1. Wanneer een vraag voor de volgende les wordt opgegeven van buiten teleeren, leze de onderwijzer ze eerst duidelijk voor, late ze dan door éénj of twee kinderen op dezelfde wijze hardop lezen en geve een korte verklaring van enkele uitdrukkingen of zinswendingen, die aan dè hedendaagsche taal vreemd zijn: aarmee word het van buiten leeren vergemakkkelijkt. Da geeft, als men het niet al te uitvoerig doet niet te veel tijdverlies.

2. Op de les, waarop de vraag behandeld zal worden, late men die met de teksten eers door een aantal kinderen opzeggen. Men zorge dat het van bulten geleerde noch opgedreund noch gedeclameerd worde. De behandeling geschiedt op de volgende wijze : a). Waar het noodig is, wat dikwijls voor komt, wordt het antwoord uit de vraag aan gevuld, en de hoofdinhoud in een kort ant

woord saamgevat, zoodat de leerling een overzicht krijgt.

b). Het Catechismus-antwoord worde dan zóó verdeeld, dat de leerling op aan hem gerichte vragen tevens het antwoord aan den Catechfsmus-tekst ontleent.

c). Dan volgt de verklaring der afzonderlijke deelen. De onderwijzer verklaart eerst het nieuwe en dan het bekende, of roept dit laatste door enkele vragen in het geheugen terug. Men wachte zich daarbij voor afgetrokken omschrijvingen, zooals dat ten tijde van Dinter gebruikelijk was. De Catechismus is niet bestemd voor denkoefeningen. d). Bij ieder afzonderlijk deel moeten de daarbij behoorende Bijbelteksten aangehaald en zoo noodig koitelijk verklaard worden: deze toch dienen niet tot verklaring, maar tot bevestiging.

Juist daarin ligt, naar den grondslag onze' naar Gods Woord hervormde kerken, de beteekenis dezer Schriftuurplaatsen, dat zij de Schriftmatigheid der Catechismusleer aantoonen. Waar zich de gelegenheid voordoet een bekend voorbeeld uit de Bijbelsche geschiedenis of uit het leven, of een spreekwoord ter verklaring te gebruiken, daar doe men dit: het onderricht zal er door verlevendigd worden. Men bespreke dan echter daarbij niet de geheele geschiedenis, dit zou den geregelden gang van de ontwikkeling der eigenlijke stof te veel onderbreken; men bepale zich tot het gedeelte, dat op het besprokene betrekking heeft. Geheel verkeerd is de methode eerst den Catechismus-tekst zonder indeelingen af te handelen en dan de Bijbelteksten alleen te laten opzeggen. Zulk eene behandeling getuigt noch van vlijt, noch van geschiktheid bij den onderwijzer. 3. Ten slotte geve men nog eens weer een beknopt overzicht van het behandelde, wat ook bij het begin van de volgende les weer noodig is om het verband niet uit het oog te doen verliezen. Want het onderwijs in den Catechismus mag geen aphoristisch, maar moet een systematisch zijn.

Hier steekt een schat van wijsheid in, waarmee ook in Nederland menig predikant, catechisatiemeester en huisvader zijn voordeel doe.

Vooral ook de huisvader. Thelemann zegt er zoo naar waarheid van:

Gelijk het de taak der school is in het Catechismus-onderwijs de voorlooper der kerk te zijn, zoo moeten ook kerk en gezin elkaêr daarbij in de hand werken; slechts ddar, waar deze drie factoren tezamen werken, kan het doel van bet godsdienstonderwijs bereikt worden. Daarop is men ook bij de invoering van den Heidelbergschen Catechismus bedacht geweest en de roem der Gereformeerden is van oudsher geweest, dat jong en oud in de heilswaarheden goed onderricht — en, hoezeer ook aangevallen, bekwaam was het geloof te verdedigen. Benevens het Catechismus-onderwijs in de school, dienden nog de catechisaliën, de Catechismusprediking in de kerk en het huiselijk onderricht tot de vordering en bevestiging in deszelfs kennis.

Juist dat ging ook bij ons teloor. Men heeft den Catechismus geminacht.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen