Voor Kinderen.

Een schoon grafschrift.

Toen men niet lang geleden herdacht, dat vóór IOC jaar de zendeling Adoniram Judson werd geboren, die het middel is geweest om duizenden heidenen in het land Birma tot den Heere te brengen, werd in de kerk te Malden in Amerika dit grafschrift geplaatst: Ter gedachtenis.

De Eerw. Adoniram-Judson, geboren 8 Aug. 1788 gestorven 12 April 1850.

Malden was zijn geboorteplaats.

De Oceaan zijn graf i).

De bekeerde Birmanen en .

De Birmasche Bijbel zijn zijn gedenkteeken.

Zijn geschiedenis wordt daarboven bewaard.

Niet van elk zal dit kunnen gezegd worden.

Doch al doen we ook niet zoo veel, de Heere vraagt slechts, dat we besteden wat we hebben, 't Zij tien of vijf ponden, als we er maar winst mee doen.

Noten, Onder de nuttige planten, die door den mensch hoofdzakelijk in zijn onbeschaafden staat gebruikt worden, behooren allereerst de noten. Zij bezitten alle min of meer voedende stof en leveren een voedsel, dat men zonder meer inspanning bekomt dan om hen te plukken en op te rapen.

Wanneer de okkernoten rijp zijn in het zui: den van Amerika, is dat een tijdperk van even veel vreugde bij de Indianen als de wijnoogst in andere landen. Het is dan feest zoowel voor den mensch als de dieren. De driekantige noten groeien niet zooals wij ze soms in de winkels te koop zien, elk afzonderlijk aan de boomen, doch in een getal van 12 of 15 stuks bij elkander in een bol, die de grootte van een kinderhoofd heeft en zoo hard is, dat het uiterst moeielijk is hem te openen. De apen zijn groote liefhebbers van dese noten en verbrijzelen de harde korst door er met stukken hout op te slaan of hem op rotsen en steenen te laten vallen. Het kost hun echter ongeloofelijk veel moeite om 't welk gedaan te krijgen. In Guyana zijn groote bosschen van okkernootboomen, doch ook groote troepen van wilde dieren die allen gereed staan om hun lievelingskost te eten, als de noten rijp zijn en afvallen.

Er zou dus weinig kans zijn voor de noten om weder nieuwe boomen voort te brengen, wanneer zij niet in een zoo sterke bast waren besloten. Terwijl zij nog in de bol zijn beginnen zij uit te spruiten, aan het uiteinde van hun afzonderlijk omkleedsel. Menigmaal is dan ook een jonge bol gevonden, die geopend zijnde geheel was opgevuld met door elkander gegroeide wortels. De noten zijn dan echter nog geheel hard, en vertoonen geen teekenen van bederf, zoodat het moeielijk te begrijpen is, hoe de jonge planten ooit daaruit kunnen te voorschijn komen. Aan het einde der bol 'echter, waar de steel bevestigd was, is een kleine opening. Hierdoor zoekt een der wortels zijn weg naar buiten. Het schijnt echter of slechts één van de geheele verzameling kan blijven leven en deze eene wortel moet eindelijk de bol doen bersten en vindt dan zijn weg in de aarde. Dat is een verwonderlijke beschikking, want als de bol niet hard was, zou

i) Hij stierf op zeé en werd in zee begraven. naar alle waarschijnlijkheid niet een de plaats innemen van de boomen die sterven. Immers een reiziger die eenige noten, die reeds wortels hadden, uit een bol uitsneed en plantte vond ze later alle door de ratten of andere dieren opgegraven en opgegeten.

Het gewicht van die notenbollen is verbazend, en wanneer zij van een hoogte van vgftig of zestig meter naar beneden vallen is dit zeer gevaarlijk. Men verhaalt dan ook, dat de Indianen zich niet in de bosschen wagen zonder hun hoofd en schouders voor het vallen der noten te beschermen.

Van de Kastanjes waaraan zoo velen smullen, verhaalt de overlevering dat Keizer Tiberius hen het eerst van Azië naar Rome bracht vanwaar zij zich spoedig over geheel Zuid-Europa verspreidden. De wilde kastanjes werd eerst veel later, in de 16e eeuw, van Konstantinopel ingevoerd waar zij het eerst door de Turken gebracht was. De Spaansche kastanje zoeals wij den boom noemen, welke eetbare vruchten voortbrengt, misschien omdat wij ze uit Spanje hebben ontvangen, wordt ook in 't Noorden rijp doch de vrucht is in Spanje en in het zuiden van Frankrijk veel beter en heeft daarom aldaar veel meer waarde. In sommige provinciën van Frankrijk en op Korsika zijn de kastanjes het hoofdvoedsel van de arme volksklasse en in Limmouin (in Frankrijk) dat overdekt is met bosschen van kastanjeboomen, worden de vruchten op een bijzondere wijze bereid, waarvoor zij van haar bittere schil ontdaan worden en in het brood worden gebakken. In sommige dorpen van Italië eet de bevolking zelden iets anders dan kastanjebrood. Ook in Hongarije zijn uitgestrekte bosschen en in' het algemeen in het zuiden van Europa zijn de kastanjes van meer belang dan bij ons. Zij worden daar gekookt, geroosterd, in koeken en taarten gebakken en ook gebruikt bij het opvullen van ganzen en kalkoenen.

( Wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen