Zending.

Achteruitgang.

DWAASHEDEN.

IV.

Het Boeddhisme, zeiden we, werd telkens gewijzigd, is niet meer wat het was.

Door telkens en telkens^veer in aanraking te komen met het Christendom, veranderde het van het oorspronkelijk atheïsme van Gautama tot verschillende vormen van theïsme. Bij sommige secten althans kwam men van een hardnekkig zich verlaten alleen op eigen kracht tot een zeer beslist aanhangen der leer van zaligheid door geloof. Zoo ging het b. v. den Shin-en Yodo-secten in Japan.

Het Boeddhisme, dat in het eerst volstrekt geen God erkende, leerde reeds in de 7 e eeuw onzer jaarteUing een volkomen drieëenheid met eigenschappen welke gelijken op die welke het Christendom aan de Drieëenheid toekent. Omstreeks de tiende eeuw telde men zelfs vijf drieëenheden met één Opperwezen Adi-Boeddha, dat boven hen allen stond. Een ieder beoordeele nu zelf of deze latere invoegselen van het stelsel niet zijn ontleend aan de Nieuw-Testamentische Drieëenheid, die vele eeuwen te voren door heel het Oosten was verkondigd geworden.

Nog altijd neemt het Boeddhisme velerlei elementen in zich op, en zijn verschillende verdedigers werken daartoe mede. Sir Arnold b. v. heeft aan de Boeddhistische legenden beteekenis bijgezet door de Christelijke uitdrukkingen en begrippen, die hij er in meende te vinden. Ja, deze Europeaan ontdekt zelfs denkbeelden van Herbert Spencer en anderen uit onzen lijd in een leerrede door Boeddha gehouden. Men kan natuurlijk met evenveel recht beweren, dat er overeenkomst bestaat tusschen het eten, drinken en slapen van Boeddha met het volbrengen dezer verrichtingen door de kinderen der igde eeuw.

Even knap is men met het maken van zoo genaamde ^analogieën, het aanwijzen van overeenkomsten tusschen leeringen van het Boeddhisme en onderwijzingen van Gods AA'oord Prof Seydel vond met veel verbeeldingskracht ruim vijftig »paralellen" tusschen de Boeddhistische schriften en het Evangelie. Baron Hickey heeft er reeds honderd ontdekt en ongetwijfeld volgen er nog meer. De geheele geschiedenis, indien er al gelijkenis bestaat of iets onüeed is, doet sterk denken aan 't vertelsel van den knaap, die beweerde: »Mijn vader lijkt op mij."

Het is trouwens moeielijk te begrijpen hoe geleerde ontwikkelde mannen durven beweren dat het Christendom een nadruk is van 't Boed dhisme, en dit laatste de oude en hoogste waarheid is. Voorwaar, er gaat een kracht der dwaling uit, die de leugen doet gelooven. »Zich uitgevende voor wijzen, zijn zij dwaas ge worden."

Immers wie durft zeggen, dat de Evange listen de Boedhistische fabel-en legendeschrijvers naverteld hebben, moet al dadelijk stuiten op zeer ontzaglijke onwaarschijnlijkheden.

Vooreerst toch gevoelt ieder, die den geest van het Jodendom kent en zijn houding tegenover het heidendom in wat vorm ook, hoe het ronduit onbegrijpelijk zou zijn, dat Christus' discipelen, die bedoelden het geloof van hun Meester in de Joodsche steden en dorpen te verbreiden, uit oude Indische legenden putten, die, zooals baron Hickey zelf aaimeemt, reeds alom als zoodanig bekend waren.

Ook moeten toch zelfs de voorvechters van het Boeddhisme inzien, dat het zachtst gezegd eenigszins vreemd is, dat de Schriftgeleerden en Farizeeën, die verstandig waren en even wakker als bitter, dan nooit zijn opgekomen tegen zulk een blijkbare letterdieverij, als waaraan zich de Evangelisten schuldig maakten. Den apostelen was het er hoofdzakelijk om te doen, Joden en heidenen te bettiigen dat Jezus is de Christus, in het Oude Verbond voorspeld. Heel de strekkmg van hun prediking en hun schrijven is aan te toonen, dat de geschiedenis der Evangeliën volkomenlijk en onvoorwaardelijk rust op een Joodschen grondslag. Petrus en Johannes, Stephanus en Paulus handelen steeds met de Joden uit dezer eigen geschriften.

Hoe ongerijmd, volkomen dwaas is dan de raeening dat zij de zoo schrandere Farizeeërs wilden misleiden met een Messias, die schoon hij bij zijn optreden, te Nazareth, openlijk zijn roeping uit het Oude Testament aantoonde, middelerwijl eenvoudig een godloochenend Indisch wijsgeer nasprak!

Alle betoog wordt hier overbodig.

Even dwaas is de bewering, dat de oude kerkvaderen bij 't Boeddhisme school gingen. Zij bestreden het Perzisch mysticisme als duivelswerk; en indien door iets, dan juist door dat mysticisme oefende het Boeddisme invloed in 't Oosten. Men behoeft slechts Tertullianus' vernietigende veroordeehng van Marcion te hebben gelezen, om te kunnen bsoordeelen in hoever de vaders der kerk de ketterijen in het Oosten begunstigden. Augustinus die zelf een Manicheesch mysticus was geweest, kon, toen hij na zijn bekeering de groote godgeleerde der Christelijke kerk werd, het best geweten hebben of de Christelijke wereld op bedriege-Jijke wijze misleid werd met leeringen van Boeddha, die voor Christelijke werden uitgegeven.

De groote voorgangers dier dagen waren mannen van uitnemende geleerdheid en van den diepsten zedelijken ernst. Vele hunner gaven hun goederen prijs voor en wijdden hun leven aan de verbreiding der waariieid, die zij beleden. Hoe velen hunner bezegelden niet hun geloof met den marteldood! Men moet durven om te beweren, dat zulke mannen slechts een heidendom in een nieuw kleed preekten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen