Voor Kinderen.

DE GEVOLGEN VAN EEN OORVEEG.

III. {Slot.)

Had er dus veel van alsof reeds nu een bloedige oorlog op handen was. De keizer wist uit de Nederlanden, waar veel Spaansche troepen lageH, een deel van deze te krijgen, die nu in den naam des Duitschen keizers een deel der erflanden bezett'en. Natuurlijk wendden zich nu de keurvorst van Brandenburg en de paltsgraaf van Neuburg tot de vijanden van Spanje, en dit waren in de eerste plaats de Nederlanden en koning Hendrik IV van Frankrijk.

Onverwachts echter kwam er nog een keer in de zaken. De koning van Frankrijk werd verraderlijk te Parijs vermoord en zoo verviel de hulp van zijn kant. De oorlog kon dus niet dadelijk beginnen, en de keizer, die denkelijk begreep, dat men hem nu toch niet veel kwaads kon doen, zag er thans ook van af met geweld zijn gezag te doen gelden. Evenwel gaven noch de twee verbonden vorsten noch keizer Matthias hun aanspraken op.

De eersten begrepen echter zeer goed, dat er vroeg of laat toch weer gevaar dreigde, en dat de twist eigenlijk niet uit was. Wat nu te doen ? t Ten slotte kwamen zij overeen, dat het 't best zou wezen, als de paltsgraaf van Neuburg trouwde met eene dochter des keurvorsten van Brandenburg. Dan hadden die twee bondgenooten althans één belang èn waren onafscheidelijk verbonden. Reeds waren ze oom en neef. Nu zouden zij ook schoonvader en schoonzoon worden.

De verloving kwam tot stand en zou te Dusseldorp met groote feesten worden gevierd. Daar kwamen oom en neef en de bruid, en 't ging er bijzonder vroolijk toe. Maar de waarheid zou blijken van het woord der Schrift: De sterke drank is woelachtig; al wie daarin dwaalt zal niet wijs zijn.

Wat toch gebeurde ? Na een heel vroolijke partij of liever een drinkgelag, kwam de aanstaande schoonzoon, de paltsgraaf, bij den keurvorst om over den bruidschat te spreken, dien de bruid meê zou krijgen. Verhit door den wijn, deed de jonge graaf allerlei dwaze voorstellen en eischte telkens meer. Ontzaglijke schatten moest de bruid meekrijgen, zou hij haar huwen. Wat de oom ook zei, de halfbeschonken jonkman wilde niet toegeven. Eindelijk werd ook de oude keurvorst opgewonden; driftig sprong hij op, greep den neef bij de kraag en gaf den aanstaanden bruigom een oorveeg, dat hij suizebolde.

Nu dat hielp, althans om den jongen brasser tot bezinning te brengen; hij was ontnuchterd, maar — geweldig boos. Toornig liep hij weg, de feesten werden afgebroken en , , .. een paar dagen later wist men, dat ook van het voorgenomen huwelijk niets meer komen zou.

Intusschen wilde paltsgraaf AVolfgang toch getrouwd wezen. Ging het niet met zijn nichtje, dan met iemand anders. Zoo vroeg hij de hand van Magdalena, de zuster van hertog Maximiliaan van Beieren. Wel was deze dame Roomsch en Wolfgang Luthersch, doch dat schijnt voor den vorst geen bezwaar te zijn geweest. Wellicht wilde hij zich ook door een schitterend huwelijk, 'twelk hem met Beiersche huis Verbond, op de Brandenburgers eenigszins wreken.

Doch wanneer iemand, die de zuivere waarheid kent, zich nauw en voor zijn leven verbindt met eene die in de dwaling leeft en daarvoor strijdt, ondervindt hij vroeg of laat de kwade gevolgen. Dat bleek ook hier. Hertogin Magdalena was streng Roomsch, en het denkbeeld dat haar man tot de ketters, de Lutherschen, behoorde, kon zij niet verdragen. Zoo deed zij dan alle moeite om hem van zijn geloof af te brengen. En da gelukte. Wolfgang ging over tot de Roomsche kerk.

Doch dit was nog niet genoeg. In het land waar hij over regeerde, was de Hervorming in dien tijd ingevoerd en telde er vele aanhangers. Dat kon hertogin Magdalena niet dulden. Met geweld, gelijk dat zoo dikwijls door de Roomsche macht is gedaan, moest nu ook in de Palts het Pausdom weer worden ingevoerd. En graaf Wolfgang leende zich tot dit heilloos werk, hoeveel verdriet zijn vrome protestantsche moeder, Anna van Kleef, er ook over had.

Het Roomsche verbond of de Liga kreeg nu ook in den paltsgraaf een krachtigen steun. Graaf Wolfgang deed tevens al zijn best om de hertogdommen, waarover men in onmin lag, met behulp van Spaansche troepen te vermeesteren. Dit verdroot natuurlijk den keurvorst van Brandenburg zeer, die nu in zijn neef en vroegeren bondgenoot een geduchten vijand had. Ook Johan Sigusmund zocht nu bondgenooten. Werd zijn tegenstander door de Roomschen geholpen tot wier kerk hij was overgegaan, de Brandenburger, " begeerig om de hulp van onze republiek te winnen, waar de Gereformeerde kerk de heerschende was, werd nu zelf ook Gereformeerd, waarover zijn Luthersche onderdanen niet weinig ontsteld en ontevreden waren. Gij begrijpt wel, vrienden, dat als iemand Gereformeerd wordt om een land te winnen of Roomsch om zijne vrouw te behagen, dit al eigenlijk weinig beduidt. Het hart is er niet bij, 't gaat slechts om tijdelijk belang.

Onze vaderen besloten den keurvorst te helpen, gelijk hun vijanden, de Spanjolen, graaf Wolfgang deden. En nu ging 't er op los. D Staatsche troepen vochten in het vreemde land tegen de Spaansche, maar het ongelukkige land moest het gelag betalen. Er ontstond schrikkelijke nood; het volk verarmde en er was alle kans, dat heel de schoone erfenis ten slotte zou vernield worden.

Dit zagen oom en neef eindelijk in, en zoo besloten zij dan wijselijk om liever vrede met elkaar te maken. Er werd een verdrag gesloten, waarbij het land tusschen de beide partijen werd verdeeld en meteen bepaald, dat alle vreemde troepen zouden aftrekken. Dat was in 't jaar 1614.

Maar al wordt een verdrag mooi op 't papier gesteld, daarmee is het nog niet uitgevoerd. Dit bleek ook nu. De Spaansche troepen vonden, het niet onaangenaam zoo op kosten van anderen te leven, en recht Spaansch huis te houden. Zoo bleven zij dan in het hertogdom Julich, En daarop zeiden de Nederlanders: Zoolang de Spanjaarden niet uit Julich trekken, houden wij 't hertogdom Kleef bezet. Zoo bleven dan de vreemde troepen in 't land, speelden er den baas, en Wolfgang en zijn oom die hen hadden ingehaald konden het aankijken.

Vele jaren gingen op die wijs nog voorbij. Eindelijk was het land geheel verarmd, en stonden steden en dorpen nagenoeg ledig. Overal heerschte de grootste ellende. Toen eindelijk trokken de vreemde troepen af, en in hetzelfde Dusseldorp waar eens het huwelijk was afgesprongen, kwamen nu oom en neef weer saam en deelden het land voorgoed.

Zoo kreeg men dan eindelijk den lang gewenschten vrede. Doch al het kwaad dat over 't land gebracht was, was in jaren niet meer goed te maken. En lang, zeer lang hebben de inwoners en hun vorsten nog geleden onder, en gezucht over »de gevolgen van een oorveeg."

HOOGENBIRK.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen