Reotoralo oratie.

We beloofden terug te komen op de rectorale oratie van Prof. Fabius. Want wel heeft men ons gewaarschuwd, om voortaan met ons gunstig, oordeel over anderen wat voorzichtiger, te zijn, nu blijkt, hoe men zich niet ontziet, om uit een vriendelijk woord dat ge schrijft, later een stok te maken v/aarmeê men u slaat; maar we ^veigeren deswege aan de symp.ithie van ons hart het zwijgen op te leggen.

Ons hart zou bevriezen, als we bij elk woord dat we schreven, ons moesten afvragen, of wie ons nu een vriend en broeder is, zich later ook tegen ons kon keeren.

Een vriend anders dan door den dood te verliezen behoort tot het droefste wat u overkomen kan.

Maar het leven zou geen leven meer zijn, als ge door die pijnlijke ervaring vriendenschuw werdt, en uw hart met argwaan en wantrouwen liet vervullen.

Dat we nu op deze oratie afzonderlijk terugkomen, is omdat ze in ons oog een zeer erusti^e bcfeèkenis bezit.

Haar popukdr karakter, wat den vorm aangaat, zien we niet voorbij, en dat enkele Schriftcitaten korter hadden kunnen genomen worden, geven we toe, maar juist die populaire vorm was op dit pas een aanbeveling.

Met name over de profijtelijkheid der Juridische faculteit was in breeden kring bij de broederen zekere bezorgdheid gerezen, en twijfel ontstond, ot we van deze faculteit wel ooit de vruchten zouden plukken die we er ons van Taeloofd hadden.

En waar nu in een breeden volkskring zulk een bezorgdheid opkomt, baat geen verzekering en helpt u geen betuiging.

Wat in zulk een oogenblik alleen in staat blijkt, de rust in de gemoederen te doen weerkeeren, is het ontvangen van een proeve, die de profijtelijkheid toont, en waarvan de broederen de profijtelijkheid zelven kunnen gevoelen.

Zulk een proeve nu is metterdaad in deze oratie geboden, en de populaire vorm waarin ze is opgesteld, brengt ze ónder schier ieders bereik.

Hiermee is intusschen allerminst beweerd, dat de beteekenis van deze redevoering minder wetenschappelijk zou zijn.

Alleen haar vorm is minder wetenschappelijk dan men s^it anders in dergelijke oratie gewoon is, en 'desnoods zou men kunnen zeggen, dat ook het kader minder streng is ineengezet.

Maar dat de beteekenis hierom minder wetenschappelijk zou zijn, kan alleen hij beweren, die geleerdheid met wetenschap w& cwaxt. Want die ^geleerdheid" ja, heeft Prof. Fabius ditmaal schier geheel naar de aanteekeningen verwezen, maar de wetenschappelijke diepte, rijpheid en beslistheid spreekt hier voor het oor van elk kenner.

Haast zou men kunnen zeggen, dat er niet één principieele rechtsvraag is, die in deze redevoering niet aan de orde kwam, en die niet, deels zelfs antithetisch, uit Gods Woord, in de Gereformeerde lijn, en onder bestrijding van het averechtsche gevoelen is aangestipt.

Reeds de keuze van het onderwerp beloofde zulk een principieele en generale bespreking van heel de rechtsstudie.

Op welk terrein van het leven toch ge u de vraag stelt, welke verandering de zonde op dit terrein teweegbracht, zijt ge altoos genoodzaakt, u af te vragen : i". hoe deze materie in den staat van rechtheid, d. i. krachtens de ordinantie der Schepping lag; 2°. welke wijziging daarin door de zonde werd aangebracht; en 3". en wat het ideaal is waarop ge zoowel theoretisch als practisch hebt aan te sturen.

Geldt dit nu reeds op elk ander terrein, vooral op het terrein des Rechts is zulk onderzoek van het uiterste gewicht en overrijk aan vrucht; wijl het u schier met alle verhoudingen des levens in aanraking brengt, en bij elk dier verhoudingen dwingt op den wortel terug te gaan.

De keuze van het onderwerp waarborgde ons uit dien hoofde, dat we een lundamenteel stuk uit de Encyclopaedic van het recht zouden ontvangen, en Prof. Fabius heeft die verwachting niet beschaamd.

Hij was op de cardinale punten kort, misschien te kort, in vergelijking met de breede bladzijden aan de overige deelen der oratie gewijd, maar, al deed dit bij het hooren de beteekenis van veel voor menig oor niet genoeg uitkomen, bij lezing en herlezing zal men zien, dat die kortheid niet belet heeft, de hoofdproblemen duidelijk te stellen, en bij elk dier prblemen die eenig goede oplossing te geven, die ons. Gereformeerden, als de ware geldt, omdat ze rust op Gods getuigenis in Woord en in Historie beide. Dit resultaat nu is hierdoor verkregen, dat Prof. Fabius getoond heeft, studie te willen maken van de grondlijnen der waarheid, gelijk de Gereformeerde theologie die uit Gods Woord bloot heeft gelegd, en, van deze praemissen uitgaande, met scherpen bUk op de rechtsvragen, die alsnu oprezen, de zich voordoende quaestiën juist in dat licht bezien heeft, dat er vanzelf op valt, zoo ge u plaatst op den grondslag der Gereformeerde beginselen.

Natuurlijk kan in een oratie heel dat stel problemen niet volledig behandeld worden. Enkele bleven nog onbesproken, en andere eischen later breeder uiteenzetting en uitvoeriger bewijsvoering.

Een oratie is geen handboek.

Maar voorzoover een oratie zulk een stuk Encyclopaedie geven kan, is het hier gegeven, en gegeven in een taal en vorm, die tot lezen uitlokt en het onder het bereik ook van den gewonen Calvinist brengt.

Hiermee nu heeft Prof. Fabius een goed werk verricht, v/aartoe in de gegeven omstandigheden zekere moed van overtuiging behoorde.

Hij aarzelde toch niet, om over de hangende quaestie zich duidelijk uit te spreken, zoodat men nu weet waar hij staat.

Dit zal dan ook in breeder kring gevoeld worden. Ons volk zal dit weten te waardeeren. Aan de studie van hst recht is er vaster richting door gegeven. En de Juridische faculteit aan onze Vrije Universiteit behoeft thans, ook onder de studenten, niet meer te vragen, waar de hoofdlijnen loopen waarlangs aller studie zich heeft te bewegen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen