Vrije Universiteit.

Amsterdam, 2 October 1S96.

De hoogleeraar Fabius heeft een goed werk gedaan, toen hij zijn Rede, die hij als prorector bij de opening der lessen aan de Vrije Universiteit had te houden, aanwendde, om den studenten dier Hoogeschool nogmaals duidelijk te maken, waarom in de Statuten der stichting niet van Gods Woord als grondslag mocht, maar van de Gereformeerde beginselen als het ABJJament moest gesproken

Lange jaren was ztillc ïëfoög overbodig, en binnen den kring der Vereeniging voor Hooger Onderwijs zou zulk een bewijsvoering zelfs nu nog overtollig zijn.

Immers op de vergadering dier Vereeniging, te Leeuwarden gehouden, bleek zonneklaar, dat de mannen onder ons, uit wat stand of streek ook, het verschil tusschen beide grondslagen uitnemend wel inzien, en als bij Calvinistische intuïtie gevoelen, hoezeer het stellen van Gods Woord in de plaats van > de Gereformeerde beginselen" zelfmisleiding of misleiding van anderen zou zijn.

Maar anders staat het eenigszius met studenten, vooral met hen die pas aankomen. Zij zijn nog jong. Hun ziels-en levenservaring is nog een mindere. Juist als studenten zijn ze licht geneigd meer te hechten aan dialectische uiteenzetting dan aan het intuïtieve leven.

Door wat den laatsten tijd omtrent de keuze tusschen beide uitdrukkingen gesproken is, kon derhalve licht zeker scepticisme, zekere twijfel, zekere onbeslistheid op dit punt in hen zijn gevaren; en het was daarom goed gezien, dat de hoogleeraar Fabius het oogenblik gekomen achtte, om in den studentenkring de onafwijsbare noodzakelijkheid om van Gereformeerde beginselen in zeerpragnanten, historischen zin te spreken, nogmaals bondig en klaar uiteen te zetten.

Er mag dan ook op gerekend, dat dit heldere en warme woord tot uitwerking zal hebben, dat zelfs de minst besliste overtuigd werd, en dat de nieuwe cursus bij al onze studenten geestdrift voor de Gereformeerde beginselen zal zien gloren.

Natuurlijk kunnen we er niet aan denken, het schoone en breede betoog, dat bijna twee uren onder het spreken innam en in druk tot 40 bladzijden uitdijde, in al zijn geledingen te ontleden en na te gaan, of ook in eenigszins volledige uittreksels mede te deelen.

Dit behoeft ook niet. Men kan het zelf lezen. Daarom slechts twee aanhalingen. De eerste genomen op blz. 3:

Van Gereformeerde beginselen wordt bovenal gesproken tot waarborg en als toetssteen van geestverwantschap. De historie mag niet worden miskend. Waar Gods Woord als hoogste gezag wordt gehuldigd, dient — de geschiedenis dwingt hiertoe — tusschen/< 5'/'OT«/ en materieel te woiden onderscheiden. Materieel, in diepsten zin, kunnen wij zelfs tegenover Lutherschen niet anders zeggen, dan dat het tusschen hen en ons gaat om het Woord van God. Zouden wij nu daaraan ook het recht ontleenen om hun kortweg te verwijten, dat zij Gods Woord verwerpen, of zich niet te goeder trouw daaraan willen houden? Wij mogen dit niet. lu formeelen zin, — en die wordt bedoeld, waar in htt openbare leven van een aannemen of niet aannemen van den Bijbel als hoogste gezag wordt gesproken, — is het buigen voor dat Woord de overeenstemming van Gereformeerden met Lutherschen, ja met alle groepen der Hervorming is die overeenstemming zelfs niet daartoe geheel beperkt.

Met het uitruilen van den term: Gereformeerde beginselen voor eenigen anderen, waarbij alleen van den Bijbel of van Gods Openbaring wierd gesproken, zou men èf zich schuldig maken aan het stichten van verwarring, en het kweeken van verbittering door schijnbaar de bewering te voeren, dat al wie de Gereformeerde beginselen niet belijden, schier gelijkelijk, zonder onderscheid van eenige beteekenis althans, als verwerpers van Gods Woord zijn te beschouwen, — dezelfde miskenning als ten aanzien der Kerk soms voorkomt in de vereenzelviging van organisme en instituut, de Roomsche doling, — óf wel men zou inderdaad den kring verruimen; toegang verleenen aan elk, die, evenals wij Gereformeerden, den Bijbel eert als Gods Woord en dies als hoogste gezag, en daarmee den waarborg zoowel der nauwere overeenstemming als van het Gereformeerd karakter verzwakken.

Wie voor zich tot helderheid wenscht te komen waarom in de Statuten van Gereformeerde beginselen moet, en van Gods Woord niet kan gesproken worden, doet wellicht niet beter dan dóór den strijd ha te gaan, nu eene halve eeuw geleden over de Formulieren van ^««/^/4if/(/tegen de Groninger richting gevoerd, die door de Synodale organisatie in de Gereformeerde Kerken, toen als Hervormde Kerk verbonden (of niet verbonden), gehandhaafd werd. Met name is in dit opzicht van duurzame waardij, en niet alleen voor theologen van belang. Het regt der Hervormde gezindheid, dat Groen van Prinsterer in 1848 het licht deed zien. Zesmaal achtereen wordt daar door den Schrijver herhaald het > Gij beroept U op den Bijbel alleen. Het is wel; maar"..., om aan te toonen dat, hoezeer eenerzijds ook door hem niet anders werd bedoeld, toch, waar het geldt eene gemeenschap van gelijkgezinden te waarborgen, die formule niet baat; dat, waar het sik geloof in den Bijbel alleen, " het gansche FormuKer van de Kerk is, daaruit, met het oog op haar bestaan als getneenschap van gelijkgezijiden, alleen verwarring moet ontstaan, en zij, bevrijd van het juk der Formulieren, onder den dwang van het subjectivisme komt.

Dit is ons eerste citaat. En het tweede, veel kortere, aan blz. 38 ontleend:

Gij gelooft ia het Gereformeerd beginsel? Welnu, toont uw geloof uit uwe werken. Toont dat langs dien weg ook de behoeften der ziel waarlijk en het meest bevredigd worden; dat in die lijn de teederste en heiligste mystiek gevonden wordt.

Zoo alleen zult Gij het Methodisme uit uwen kring kunnen bannenj dat als het binnendringt U wijst op een verzuim, en zeker moet worden teruggedreven, maar alleen dan met zegen en in waarheid wordt overwonnen, als daarmee verbreking des harten en verteedering door den Heiligen Geest gepaard gaat.

Dit is het rechte standpunt. De tegenstelling tusschen het Methodisme en onze eigen beginselen geen oogenblik uit het oog verhezen, maar evenmin voorbijzien hoe het Methodisme het noodzakelijk medicijn is, zoodra bloedarmoede in het Gereformeerde leven intreedt.

Na deze redevoering zal de oppervlakkige bewering, alsof met eenvoudigen teruggang op de Heilige Schrift aan den eisch der Gereformeerde beginselen voldaan ware, voorshands het hoofd wel niet meer opsteken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen