GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Drie preeken van Calvijn.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Drie preeken van Calvijn.

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

Gaarne vestigen ook wij de aandacht op de Drie preeken van Calvijn over de offerande van Abraham, die Ds. C. van Proosdij, te Leiden bij D. Donner, uitgaf.

Ds. Van Proosdij bedoelt zelf allerminst in dit drietal drie modellen voor huidige predikatie aan zijn ambtgenooten aan te bieden. Met helderen blik doorziet hij, dat zulke predikatiën thans geen gehoor meer zouden vinden.

Hij zegt er dit van:

Het grootste gedeelte van Calvijn's preeken behandelde geene speciale onderwerpen, zooals onze tegenwoordige preeken, maar diende meer, om aan de hoorders eene practische en stichtelijke verklaring te geven van verschillende gedeelten der Heilige Schrift. Onderscheidene series hebben betrekking op geheele boeken, welke achtervolgens behandeld zijn.

Ge vindt bij deze preeken geene kunstige voorafspraken, geene precise afgeronde thema's, geene nauwkeurige, logische verdeelingen, geene stelselmatig opgezette en uitgewerkte toepassing. Dit alles mist ge, en toch zijn die preeken met leering en stichting door velen gehoord en behoeven wij ons niet te hoog te achten om ze te lezen. Want wij vinden hier een eenvoud van taal, welke past bij het onderwerp; een eenvoud van gedachten, welke de uitgebreide kennis en het diepe inzicht van Calvijn openbaren; en een eenvoud van toepassingen, welke in opmerkingen, vermaningen en vertroostingen duidelijk toont, dat een man van rijke en rijpe bevinding spreekt en uit den schat zijner ervaring het woord toepast naar de groote behoeften van zijnen tijd en van 's menschen hart. Zijn hamer slaat vonken uit de steenen; in dezen vuurhaard spat de gloed overal henen. Ook in dezen mag hij voor de Gereformeerde predikers de meester zijn, wien zij niet slaafs mogen navolgen, maar wel nauwkeurig mogen nagaan; mogen zijne preeken voor ons geene modellen zijn, van welke wij afgietsels leveren, maar wel voorbeelden, welke grondig bestudeerd mogen worden.

Geen goede preek — is bij velen thans de voorstelling — zonder uiterlijke welsprekendheid, welke treft, boeit, medesleept. Geen goede preek, zoo leert Calvijn ons door zijn voorbeeld, zonder i" rechte kennis van het woord dat men behandelt; 2" rechte kennis van de behoeften, maar ook de listen van het menschelijk hart. Zulk een preek heeft waarde niet alleen voor de oogenblikken, in welke de stem van den prediker klinkt, dreunt, galmt in het oor; maar ook als wij zijne stem niet meer hooren; zij laat meer na dan de herinnering van het oogenblik. Bij zulk eene prediking kan men niet luisteren met den Bijbel dicht, maar alleen met den geopenden Bijbel; dan leeft de hoorder met den prediker, volgt hem van woord tot woord, van vers tot vers.

Daarin ligt dan ook de onvergankelijke verdienste van Calvijn, ook in zijn predikatiën. Calvijn heeft niet aan zijn eigen genie, maar aan Gods Woord geloofd, en gestaan in de overtuiging, dat hij zijn gemeente te meer tot zegen zou strekken, hoe degelijker hij ze met het Woord voedde.

Hierbij houde men intusschen in het oog, dat, toen Calvijn optrad, de Heilige Schrift als het ware nieuw ontdekt was, en daarom volledige uitlegging en toelichting vooroud en jong behoefde.

Men verstond de Schrift nog niet, maar moest ze eerst leeren verstaan. En eerst toen die eerste periode achter den rug was, kon men de gewonnen gedachten verzamelen, concentreeren, en daarna op bepaald gekozen dogmata richten.

Vooral voor predikers houden we deze drie predikatiën dan ook leerrijk. Niet, gelijk Ds. Van Proosdij terecht opmerkt, om den volgenden Zondag ook zoo te gaan prediken, maar om er de soliditeit, de degelijkheid, de volle Schriftuurlijkheid van in te drinken, en zelf onder den indruk te komen, dat niet wij de Schrift te verrijken hebben, maar dat de Heilige Schrift ons, als we prediken moeten, rijk maakt.

In een breede inleiding geeft Ds. Van Proosdij een herinnering aan de voltooiing van de jongste uitgave van Calvijns complete werken, een korte toelichting over Calvijns predikatiën in het gemeen, en de bijzonderheden van de uitgave van deze drie predikatiën.

Toch blijven de predikatiën zelve hier hoofdzaak.

En de vertaling van deze drie predikatiën is uitnemend.

Ze lezen vlot en stichtelijk.

heeft gekost om het Gereformeerde kerkbegrip en de Gereformeerde kerkregeering te handhaven, en hoe de eerste emigranten naar Noord-Amerika het vaderland verlieten met de gedachte, dat Nederland, ja gansch Europa, onherstelbaar verloren was; en, gedachtig aan de eerste Christenen, die bij de naderende verwoesting van Jeruzalem deze stad verlieten en naar Pella vluchtten, zoo ontvluchtten ook van onze broederen het naderend oordeel Gods over Nederland, en stichtten in het verre Westen wederom een stad Pella, alwaar zij de toekomst van Christus, om de wereld te oordeelen en zijn volk te verlossen, verwachtten, en tegelijkertijd hun aardsch bestaan trachtten te verbeteren.

Buiten onze kerken treft men deze geestesrichting onder de geloovigen veel aan, en ook in onze kerken kan men haar bestaan niet loochenen. Want men meent met dit geloof in alle kerk-vormen en formaties te^kunnen blijven, zelfs in de Gereformeerde kerken, zoo men althans daar het vuur niet al te dichi bij de schenen legt.

In de moderne staatskerken beschouwen deze geloovigen de kerk, of het kerkgenootschap, de verzameling van Jan-alle-man, als de menschelijke inrichting, die in vele opzichten het rijk Gods meer belemmert dan bevordert; het logge lichaam, waarin geen bewegmg ten goede is te krijgen, maar dat toch in stand gehouden moet worden, omdat het kwaad kan tegenhouden en goeds kan stichten, zoo de in dit logge lichaam aanwezige gemeente haar roeping betracht en haar Hoofd getrouw is.

De »kerk" is voor hen het «Algemeen Genootschap" uit de berijmde Geloofsartikelen.

De »gemeente" daarentegen is de bruid Christi; de ware geloovigen, die in levensgemeenschap met den Heiland leven, uit God geboren en mitsdien kinderen Gods zijn. Deze bruid Christi leeft verborgen in het genootschap, is er ^out en zuurdeeg van, en wijl kerk en natie één is, zout en zuurdeeg voor de geheele menschheid. Scheiding van het genootschap is het scheiden van 't zuurdeeg en het meel, het uitroeien van het onkruid ten koste van de tarwe, het ongeloovig ingrijpen in de werken Gods, het vooruitloopen op wat God te Zijner tijd zal doen komen, de eigenlijke zonde, door onze ouders, in het Paradijs bedreven.

Ik zou geen enkel leerstuk weten te noemen, dat door deze Christenen beleden wordt, gelijk het beleden werd door de Gereformeerde vaderen, en in onze Formulieren van eenheid of de publieke Belijdenisschriften en Liturgische schriften der Gereformeerde kerk is omschreven. Én wijsgeerig, én mystisch, én voor het practische leven zijn ze van een anderen geest, dan de Gereformeerden uit de i6e en 17e eeuw.

Hadden we toch maar een goede vaderlandsche kerkgeschiedenis, van Gereformeerd standpunt.

Niet, men versta ons wel, om de Gereformeerde kerken om haar verleden te prijzen, maar juist omgekeerd, om in het licht te stellen, hoe onze Gereformeerde kerken, na haar met Staatshulp verworvene, en daarom altoos bedenkelijke overwinning te Dordt, haar poorte voor Jan en alle man hebben opengezet, en daardoor_ haar karakter geschonden, alle geleidelijke ontwikkeling afgesneden, en deze rustelooze verwarring der geesten mede veroorzaakt hebben.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 6 juni 1897

De Heraut | 4 Pagina's

Drie preeken van Calvijn.

Bekijk de hele uitgave van zondag 6 juni 1897

De Heraut | 4 Pagina's