Uit de Pers.

Ook de Hervorming geeft een retrospectieve beschouwing over de jongste Sydode. Na eerst op de beteekenis van het feit gewezen te hebben, dat de Synode ditmaal „om" was en de verbonden orthodoxe groepen de macht in handen hadden, gaat het orgaan der modernen aldus voort:

Het verplicht stellen van den doop, voor hen die lidmaat der kerk willen worden, en in de pro penentsformle de toevoeging: »naar de Schriften des O. en N. T.' s" aan »het Evangelie van Jezus Christus" dat de aanstaande candidaten tot den Heiligen Dienst beloven te zo Hen verkondigen, ziedaar het voornaamste van wat de Synode deed om te toonen dat zij »om" is.

De Heraut was naar zijn eigen getuigenis, «nooit nauw in zijn ingewanden" Daarom kan hij schrijven »dat de Heere onze God meer dan één weg heeft om Zijn Kerk tot reformatie te brengen.' De se paratie van 1834 is een werk Gods geweest; de Doleantie in 1886 niet minder. Zoo heeft De Heraut dan o k de krachtige actie, uie in de laatste jaren in de Hervormde Kerk ontstond om het verloren terrein te herwinnen, met dankbaarheid begroet." Als gevolg van die actie droeg de Haagsche Synode, zoo wordt geconstateerd, daa «ditmaal ook een geheel ander karakter, als voorheen, iets wat eiken belijder der waarheid tot vreugde strekt”.

Met dat al — de oogst is nog schraal:

Het feit, dat deze in meerderheid orthodoxe Synode het voor tel verwierp om bij het examen der proponenten ook op hun geloofsovertuiging te letten, schreit nog ten hemel. Van tucht, van eenigen maatregel tegen het toenemend ongeloof, was nog geen sprake. Maar bij de bittere decepties, die vorige Synode opleverden, was het toch een verademing, dat althans de noodzakelijkheid van den Doop meer erkend werdt en in de proponentf^formu Ie de H. Schrift, weer met name genoemd werd als norm voor prediking.

In dier voege werden in De Heraut van 23 September de beide bovengenoemde besluiten der Synode in betrekkelijkên zin althans, geroemd. In het nummer van 30 September echter wordt gewezen op »de keerzijde der medaille". Daar wordt verklaard dat verplichtslelling van den Doop voor volwassenen, zonder dat men zich er van vergewist dat zijn belijdenis, waarop hij gedoopt wordt de ware is, niet minder is dan ontheiliging van het sacrament.

Het blad heeft gelijk. Het wettelijk verplicht stellen van den Doop moet met noodwendigheid leiden tot verscherping van het confessioneel beginsel in de Kerk.

Wie da rmede tevreden zijn, vooralsnog zonder verscherping van de Belijdenis te eischen, moeten er toe komen in te zien, dat op deze wijze de Doop jelve van alle beteekeni^ wordt beroofd. Men zal zich laten doopen omdat men anders geen lid der Kerk kan worden. En dat moet voor hen die alleen waarde aan den Doop kunnen hechten in verband met de Belijdenis, waarop zij aan volwas senen wordt toegediend, op den duur ondragelijk zijn. Zoo mag men althans hopen van hen die voorstanders van het verplicht-stellen zijn.

Doch om dezelfde reden rcoet deze bepaling dan ook alle vrijzinnigen, die er prijs op stellen hun plaats in de kerk te behouden en daarom hun positie te versterken, dringen tot een ernstig en krachtig verzet.

Daarop vooral had, meenen wij, Dr. Niemeyer, die in de «Kroniek" van de Teekenen des Tijts op dit Synodaal besluit de aandacht vestigt, zijn eisch tot ernstig protest moeten gronden.Hier ligt, dunkt ons, vooral het bedenkelijke der zaak, al stemmen wij natuurlijk Dr. N. toe, dat ook het wettelijk dwingen tot een uiterlijke handeling, waar n hij vooral het bezwaar tegen de nieuwe bepaling gelegen acht, zijn zeer bedenkelijke zijde heeft.

Bij het voorstel om bovengenoemde wijziging in de proponentsformule te brengen, kiemt nog meer de eisch, dat het beschouwd worde in verband met het confessioneele streven in het algemeen. Het is maar met éen stem meerder heid aangenomen. Een bewiis, dat er onder hen, die de rechtzinnige meerderheid vormden, waren, die voor de strekking ervan terugdeinsden. Dit is te begrijpen; beter dan dat Dr. N. in zijn »Kroniek" dit voorstel met stilzwijgen-voorbijgaat.

De Heraut rekent het onder de »lapmid leitjes" en het «onheilig knutselwerk', wijl de Synode het niet heeft aangedurfd bij de toelating tot den Evan geliedienst rekening te houden met de «belijdenis" van den candidaat. Geen moderne zal er een been in zien schrijft het blad, de formule te or.derteekenen, «zelfs al werden er bij het «Evangelie van Jezus Christus" en de Schriften des Ouden en Nieuwen Verbonds" nog even zooveel fraaie klinkende termen gevoegd." En verder: «aan het feit, dat de moderne candidaten even goed als vroeger predikant zullen worden, verandert dit besluit der Synode niets.”

De Heraut vergist zich, meenen wij. Hij heeft alleen in zóó ver gelijk, dat alle verscherping van de confessie een verzoeking voor den waarheidszin kan zijn: zijn eigen confessioneel standpunt vei dooft inderdaad bij velen van zijn eigen medestan ders den waarheidszin. Maar dat er moderne can didaten zullen zijn die zich door de scherper omlijning van «het Evangelie van Jezus Christus' door de toevoeging: «naar de Schriften des O. en M. T " zullen weerhouden voelen om de proponentsbelofte af te leggen, achten wij niet alleen waarschijnlijk, maar ook volkomen begrijpelijk. Het is eene confessioneele omschrijving van het Evangelie, gegrond op een dogmat sche opvatting van O. en N. T., die voor den moderne volstrekt onhoudbaar is gebleken. Wordt deze toevoeging in de proponentsformule opgenomen, het zal, bedriegt ons niet a les, inderdaad tot vermindering van het aantal moderne candidaten in de Ned. Herv. Kerk leiden. Het verwondert ons, zoo gaven wij hierboven reeds te kennen, dat Dr. N. in zijn «Kroniek" dit synodaal voorstel met stilzwijgen voorbijgaat. Of het kans heeft den steun van de meerderheid der classikale vergaderingen te verwerven, moge twij felachtig zijn, daar, naar het ons voorkomt, de Evangelischen er onmogelijk hun steun aan kunnen geven, maar hier geldt vooral ; Principiis obsta, d. i. wacht u voor den weg van het confessionalisme. Zoo heeft dan de Synode toch wel getoond dat zij «om' is. Op het standpunt van de Heraut, in verhouding tot wat der rechtzinnigen kerk-ideaal is, in aanmerking genomen wat men van de orthodoxie zou mogen eischen en verwachten naar verhouding der groote woorden waarover zij zoo gemakkelijk beschikt, zijn de besproken maatrege len onbeteekenend.

Maar er zijn een paar openingen in de omdamming der wettelijke leervrijheid gemaakt, en vóór de dammen staat de drang der confessioneele wateren. De vrijzinnigen in de Herv. kerk mogen bedenken, dat in zulke omstandigheden het «alle man op de dijken!, een goeden zin heeft.

Of de verscherpte proponents formule, wanneer ze wet wordt, metterdaad het hek zal blijken, dat voor vele moderne candidaten den toegang tot het erf der Hervormde Kerk versperren zal, zal de toekomst moeten leeren. Ook de Hervorming zal ons toestemmen, dat de ervaring van de afgeloopen eeuw geen "hooge verwachting geeft van den „waarheidszin" van vele modernen. Hebben de Leidsche hoogleeraren niet tot het midden der voorgaande eeuw de zeer scherpe formule, voor de professoren vastgesteld, onderteekend? Waren er niet tal van moderne candidaten, die met wijlen Prof. Lo man niet eens geloofden, dat Christus Jezus bestaan had, en toch de formule onderteekenden, dat zij „het Evangelie van Jezus Christus" zouden verkondigen! Aan de loffelijke uitzonde ringen . brengen we hulde; enkele moderne candidaten voelden de onwaarheid van zulk een belofte en werden daarom geen predikant. Maar voor hoevelen bleek de verzoeking niet te zwaar ?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen