Onder de modernen

Onder de modernen, of gelijk zij zichzelt bij voorkeur noemen, de vrijzinnigen, wordt in den laatsten tijd een groote activiteit ontwikkeld, om de verloren positie in de Hervormde Kerk te heroveren.

Scheen het enkele jaren geleden, alsof het modernistne zoo langzamerhand aan het uitsterven was; had de orthodoxie in alle grootere steden de overwinning behaald en werd er zelfs geen ernstige strijd meer gestreden bij de kerkelijke stembus, plotseling is hierin een verandering gekomen. Telkens leest men in de kerkelijke berichten, dat de modernen, uieit zelden met de elhischen in bond, een krachtige actie op touw hebben gezet, om het „kiescollege" om te zetten, en op tal van plaatsen, waar de orthodoxie een kwarteeuw lang de macht in handen had, werden de vrijzinnige candidaten gekozen en als gevolg daarvan ook moderne predikanten weer beroepen. Het meest teekenend is in dat opzicht wel geweest de laatste verkiezing te Amsterdam. Ook hier, in de hoofdstad des lands, bleven de zoogenaamde „Vriendenkringen" in de minderheid en behaalden de candidaten der meer vrijzinnige richtingen de overwinning. Een feit, dat straks op de keuze van den Kerkeraad en bij de beroeping der predikanten invloed zal hebben. Amsterdam is voorloopig voor de confessioneele richting vetloren, en vooral dit verlies zal wel het pijnlijkst door haar gevoeld worden.

Dat deze overwinning duurzaam zal wezen en er toe leiden zal, dat in de grootere steden de vrgzinnigen voor goed het heft in handen zitlleh krijgen, gelooven we niet. Het modernisme is te weinig kerkelijk van aard en weet ook op den duur de breedere schar: : der kerkgangers te weinig te boeien, dan dat het op een blijvende victorie kan rekenen. Het mag brj een enkele verkiezing gelukken, door allerlei opwindende leuzen de ongeloovige massa naar de stembus te 2wepen, straks dooft dat stroovuur van zelf weer uit. en komt de orthodoxie weer in de meerderheid. Alleen in de orthodoxie schuilt een levenskracht, die voor de belangen der Kerk met taaie volharding strijden blijft, omdat hier een geestelijk motief den prikkel geeft.

Toch neemt dit niet weg, dat deze tijdelgke zegepraal van de vrijzinnige richting «el een ernstig symptoom is, waarmede de confessioneele richting rekening zal moeten houden. Het kreeg zoo allengs den schijn, alsof de orthodoxie reeds onbetwist meester svas van het terrein en het slechts een quaestie van tijd was, of de laatste moderne predikant zou uit de Hervormde Kerk verdwijnen. Deze illusie nu is onjuist gebleken en de kracht van den vijand is blijkbaar onderschat. Zoolang men aan het ideaal der volkskerk blijft vasthouden en weigert de ongeloovige massa af te sngden door de tucht, zal men telkens aan dergelijke verrassingen bloot staan. Daarin ligt het blijvende gevaar voor de toekomst. Met inspanning van alle kracht zal men allengs den kerkeraad en de predikanten omzetten in confessioneelen zin, maar zoodra dit doel bereikt is, wekt dit exclusivisme de partijhartstochten op en komt het modernisme met de dommekracht van het cijfer weer ü.ijn aandeel in het kerkelijk bestuur opeischen. In een tuchtlooze volkskerk, waar de belijdenis niet meer gehandhaafd worden mag, kan dit niet anders.

Zelfs zal het aanvankelijk behaald succes de vrijzinnige richting tot nieuwe krachtsinspanning prikkelen. De Protestantenbond heeft daarom een publiek manifest aan de vrijzinnige Christenen in Nederland verspreid, waarin de modernen met kracht ivorden opgewekt, om zich te organiseeren in de Hervormde Kerk, ten einde weder invloed op den gang van zaken te krijgen. „Indien uit haar midden de vrijzinnigheid verdween, zoo luidt het in dit manifest, indien alle Hervormde gemeenten onder orthodoxe leiding kwamen, zou aan den invloed der vrijzinnige beginselen op ons volk een onberekenbaar groote schade worden toegebracht. £n indien het gelukt, aan de vrijzinnigheid in die kerk meer plaats te geven en indien het gelukt, gemeenten, waar thans de leiding in orthodoxe handen is, te voorsten van vrijzinnige predikanten, moet daarvan een veelomvattende en verreikende invloed uitgaan. Daarom is voor de vrijzinnigen, die tot de Hervormde Kerk behooren, een krachtige organisatie heilige pUcht”.

Het plan de campagne is hiermede bloot' gelegd. De strijd zal over heel de linie worden geopend. En het doel is, de Hervormde Kerk weer tot een instrument in handen der modernen te maken, om ons volk onder de heerschappij der vrijzinnige t)eginselen te brengen.

Opmerkelijk is ten slotte, dat in het manifest met ronde woorden gezegd wordt, dat „de toestanden in ons vaderland van dien aard zijn, dat VERSTERKIKG VAN DE POSITIE VAN DE NED. HERV. EERK DEN MEEST HECHTEN STEUN GEEFT AAN HET VRIJZINNIG CHRISTENDOM IN HET ALGE­ MEEN”.

Een bekentenis van moderne zijde, die volkomen bevestigt, wat steeds door ons ls grief tegen de Hervormde Kerk is angevoerd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen