Dr. KUYPER en De Heraut.

DE SpiEGEL-reproductie van het photo, dezer digea gemaakt van. Z Exc. Dr. A. KUYPER, Minister van Staat, met het oog op 29 October a.i., zijn SOsten verjaardag, herinnerde mij, naar de wet van het contrast, de miniatuur-schildering uit het begin van J. H. Vosz's DER SOBZIGSTE GEBUH-TSDAG.

Au f die Postille gehückt, sur Scite des warmenden Of ens Sasz der tedliche lamm^ in dem LehnstaM^ zvelcker mit Schnitswerk Und braunarbigen lucht voll sckwellender Haare geziert war.

Zeker oatbrcekt het niet aan overeenkomst tusschen de beelding van dezen zeventig-en dezen tachtigjarige. Wie toch de beschrijving van TAMM'S leven uit het gedicht kent en KUTPIR meer intiem mocht leeren kennen, vindt hier overeenkomst ia de Redlichkeit, zich uitend in de brave gezindheid van het goede wüien voor hun medemer, schen. En ook overeenkomst in dien religieuzen zin welke den een op zijn geboortedag, heeft doen grijpen naar een postille of preekbundel en den ander zeker zal doen grijpen naar z^'n Bijbel.

Doch, om nu maar te laten rusten het verschil in levensposide tusschen den eenvoudigen duitschen dorpsschoolmeesicr, den heldin Vosz' gedicht, en den oniverseelen geleerde met zijn viervoudig doctoraat, den journalist, hoogleeraar en staatsman, — welke een tegenstelling biedt de wQordbïschnjving van den zeventig-en de photographic van den tachtigjarige, naar den uitwendigen menich.

Twee ouden van dagen.

De een gebukt over het preekenbock, naast de warme kachel, gedoken in de juchüeeren kussens van zijn, met snijwerk versierden leuningstoel. Oud-mannetje, wetend, dat het niets meer in deze wereld geldt, en daarom in deze wereld ook niets meer wü.

De ander, de tien jaar oudere, staande nog vast ter heen op het fcieielpad van zijn huistuin, modieus gekleed in elegant Colbcrt-costuum, met van uit zijn Caesar's kop nog onverdonkerde oogen, vol idtdrufcking turend - n-^^r fiet ia verdorring wegstervend herfstloof.

Men ziet het ze aan; naar den uitwendigen mensch is niet enkel maar naar ouderdom hier de laatste de sterkere; doch déze tachtigjarige, dèie door ouderdom zeer sterke is het ook in hchaamskracht. In hchaamskracht, maar ook, zooals wij het zien uit zijn oogen, en lezen kunnen uit Standaard en Heraut, jin kracht van zijn njken geest. Wie geroepen is van onzen tachtigjarige een beeld ten voeten uit in woorden te teeCeaen, zal wel niet verzuimen ook die nog niet vergane, nog niet uitgebluschte innerlijke kracht daarin te doen uitkomen.

Tot een meer bescheiden taak zie ik mij hier geroepen en wel tot wat, bepaaldehjk, Dr-KuYPER gedaan heeft en nog doet voor De Heraut en wat hij daarmee heeft bedoeld-

Dr. A. KtiTPiR en DE HIRAÜT Laat mij eerst eens vertellen hoe die twee bij elkander zijn gekomea.

In 1850 had Dr. SCHWARTZ, die uit ENGELAISD tot ons overkwam, en als missionair-predikant te AMSTERDAM onder de JODCN optrad, een blad opgercht dat tweemaal in de maand verscheen, en waa'van het eerste Nr. op 15 October van genoemd jaar het licht zag. Ais titel koos hij HERAUT en als ondertitel EEST STEM OVER EN TOT ISRAEL. Doel van deze periodiek was, propaganda te maken onder de JODIN voor het Christendom.

Onder de hoofdredactie van Dr. SCHWARTZ gaat deze HERAUT er steeds op vooruit. Twee, driemaal wordt het formaat vergroot. W'ij zien op raad van DA COSTA in 1858 den oridcrtitei straks veranderd in: EEN NÏDERLAXDSCHE STEM VOOR ISRAELS KOJTIXG, HET HOOFD DER GEMEENTE, en ook, dat de inhoud rijker is geworden, doordien er artikelen in voorkomen van nog een andere hand, dan die van den hoofdredacteur, over Pohtiek, Kerk en SchooL

Het halve maandblad wordt weekblad en dient zich, na de afschaffing van het dagbladzegel, in het Nr. van 2 juli IS69aanals: > Christeïijk Weekblad aan geen partij of kerkgenootschap verbonden*. Toen had echter de HERAUT van DR. SCHWARTZ haar hoogtepunt bereikt.

In datzelfde jaar 1869 vertrok DR. SCHWARTZ naar LONDEN en de HERAUT kwam te koop. Ecnige heeren kochten het weekblad en verzochten DR. KUYPEH, die reeds onder SCHWARTZ aan de HERAUT gewerkt had, als hoofdredacteu£ op te treden, aan welk verzoek deze gevolg gaf.

En zoo herleefde onder DR. A. KUYPER de HEEAUT, welke door Da. SCHWARTZ opgericht, na diens vertrek zoo goed als gestorven was.

En nu over wat DR. KUVPER voor Dt HERAUT, die, met hem als leidsciman, tot ondcrutcl kreeg: VOOR VRIJE KERK EN VRIJE SCHOOL IN HET VRIJE NEDERLAND, en daarbij in den kop twee motto's: ISRAELS KONING HET HOOFD DER GEMEENTE en ORANJE, KEBIK EN VADER-LA.ND, — gedaan heeft en EOg doet.

DagbUd is het Weekblad Ds HERAUT, kaar men weet, niet geworden.

In de leemte aan een politiek dagblad voor de Anü-Revolutionaire partij, is, onder de coergieke leiding van DR. KUYPER als hoofdredacteur, voorzien met DE STANDAARD, wier eerste Nr. op 1 April 1872 verscheen.

DE HERAUT is, sedert 1S77, onder DR. KUÏPER geworden en tot heden gebleven een zuiver kerkelijk blad.

Wat DR. KUYPER voor de HERAUT gedaan heeft en nog doet, moge blijkea tdï de drie door hem verzorgde rubrieken: die der Voorstukken, der Meditaties en wat ik zou willen noemen van het Binnenwerk.

De VOORSTUKKEN, die hij meest in volgreeksen schreef over. DAT DE GENADE PARTICULIER IS. HET VERBOND DES HEEREN, NIET DE HEILIGE SCHRIFT, MAAR DE CHRISTCS, tegen de Ethiscben; DE VLEESCHWORDING DES WOORDS, HET WERK VAN DEN HEILIGEN GEEST, DEN HEmeLBEüGSCHEN CATECHISMUS, DE ENGELEN, DE GEMEENE GRATIE, Dit werk heeft hij onafgebroken gedaan tot in 1901, toen hij Minister van Binneniandsche Zaken werd, daarna zijn reis om de oude wereldzee deed en het aan andere handen moest toevertrouwen. Terug in het vaderland, zien wij hem dit werk in 1907 weer hervatten en schrijft hij na de rervolgreeks: PRO REGE, straks die over VAN DE VOLEINDING waaraan hij nog bezig is.

Laat mij hieraan toevo-: gen, dat bij gelegenheid van Oud-en Nieuwjaar en van de Christelijke feestdagen, van 1879 tot 1901 en weer van 1907 tot heden, een meditatie over het feit van den dag, ais hoofdartikel, het onderwerp der ver volgreeks verving.

Ik kom tot de MEDITATIES.

Men mag gerust zegsjen, dat DR. KUYPER dit genre van stichtelijke lectuur heeft gecreëerd en er de meester in is gebleven. Schier nimmer is dit werk voor de HERALT, reeds begonnen io 1878, onderbroken, ook niet wanneer hij op reis was, ook niet toen hij Minister vati Binneniandsche Zaken was. Slechts in Aagustus en September van 1894, wanneer hij te BRUSSEL ernstig krank ligt, worden er vijf geschreven door zijn zoon DR. H. H. KUYPER.

Het aantal dezer Medidaties loopt thans tot ver over de duizend. De titels hier alle te noemen waren ondoenhjk en ik zal mij dus bepalen tot die waaronder zij later gebundeld zijn, HONIG UIT DEN ROTSSTEEN, DAGEN VAN-GOEDE BOODSCHAP, GOMER VOQR DEN SABBATH, VOOR EEN DISTEL EEN MRTH, IN DESCSADL-WE DES DOODS, ALS GIJ IN UW HUIS ZIT. ZIJN LTT-GANG TE JERUSALEM, IN JEZUS ONTSLAPEN. L"w VIERDAGEN en NABIJ GOD TE ZIJN. VIER

Ten slotte zijn werk voor DE HERAUT wat het BiNNEN-WERK betreft.

Reeds vóór de dagen der DOLEANTIE en niet minder na de VEREENIGING der twee Kerkengroepen, van welken tijd af de HERAUT als ondertitel kreeg: VOOR DE GEREFURMEERDE KJERKEN IN NEDERLAND, heeft bij daarin leiding gegeven aan het kerkelijk leven ten onzent.

Leidiag door zijn polemiek, waarbij DR. KUYPER in zijn vaste overtuiging omtrent de waarheid der Calvinistische beginselen voor dat leven, ook de mannen van naam in het protestantsche Nederland, die tegen deze beginselen met schriit of woord ingingen, niet spaarde en dus zoowel anti-thetisch als thetisch, zoowel met zwaard als trofFcl te werk.

Leiding gegeven in de dagen der DOLEANTIE en in die welke aan de VEREENIGING vóór gingen en daarop volgden.

Leiding gegeven, ook voor den EEREDOISST in het Geref rmeerd kerkehjk leven; men denke aan de later gebundelde artikelen over dit onderwerp.

En dit BINNENWERK heeft hij schier allen verricht tot in 1901. toen hij naar DEN HAAG vertrok en het overgaf aan zijn zoon PROF. DR. H. H. KU-YPER, die het nog heden doet.

Dit werk van DR. KLTTER voor DE HERAUT wekt, vooral bij wie weet waar hij bovendien nog voor werkte, verwondering en bewondering.

Verwond erig en bewonderig voor zoo machtige energie of arbeidsvermogen; voor het niet alleen bezield zijn door de gezindheid van góéd willen, maar ook voor het dit willen in nauwgezette plichtsvervulÜEg in daden omzetten. W ant, wel heeft hij later voor andere nibriefcen dan de Hoofdartikelen en de Meditatiën en zeer gedeeltelijk ook voor de rubriek Binnenwerk medeweking verkregen, maar wat arbeid hem DE HERAUT kostte, heeft hij ons zelf bij het jubileum van DE STANDAARD met zooveel woorden verteld in het Eeest-nummer van 1 April 1912. Na toch te hebben verhaald hoe hij na in 1872 hoofdredacteur van dit dagblad te zijn geworden, straks daarbij de leiding van het Centraal-Comité had, in 1880 optrad als hoogleeraar in drie vakken, en in 1894 Kamerlid werd, schrijft hij dar verder: sic 1877 had ik mij. bovendien zelf den last opgelegd van een nieuw weekblad onder den aioaden naam DE HERAUT, een blad waarin ik elke week ten minste 20 bladzijden druks te schrijven had."

Rest nog het bedoelen van DR. KUYPER met dit zijn werk voor DE HERAUT.

Zijn aan de onderkenning van het bedoelen oazer medemenschen vaak bezwaren verbonden, niet alzoo hier.

. Wie het werk voor DE HERAUT van DR. va

KL-YPER van 1877 af tot op heden heeft gadegeslagen, voor dien is uit dit werk zonder eenige moeite en met volkomen zekerheid te onderkennen het naaste doel hetwelk deze stoere werker er zich mee stelde.

En dat naaste doel is dan drieërlei.

Teneerste, voor het Calvinistisch, in de Schrift gegronde denken over God en Zijn relatie tot wereld en menschheid, en over het willen en handelen der menschen in deze wereld naar Gods daartoe gestelde wet, weer te winnen, of te sterken, dat deel van ons volk, waarop in Ie 16e en nog tot in het begin der 18e eeuw in scherpe bcliining de stenïpêl van Calrijns machtigen geest stond, — voor zoover het van dit denken vervreemd was of in dat denken verzwakt was, — met zijn VOORSTU"ESEN op het gebied der Dogmatiek en deels ook op dat der Ethiek.

Te winnen of te sterken ook hierdoor, dat in die VOORSTUKKEN steeds gepoerd werd naar aanpassing van dat denken aan de denkwereld van onzen tijd.

Ten tweede, de onkerkelijke richting, die zich, reeds in de 18e en ook in de 19e eeuw, in welke zij nog gesterkt was door den REVEIL, bij de geloovigen, onder de van-huis-uit Gereformeerden, met uitzondering dan van de SCHEIDING, openbaarde, met zijn stukken in het BCNN-NWERK van DE HER.AUT tegen te gaan. En positief, bij die geloovigen weer tè wekken kerkehjk besef: hen te dringen tot reformatie van wat kerkehjk gedefomieeid was: hen te bezielen voor een kerkelijk leven, naar Calvinistische, in de Schrift gegronde beginselen.

En ten derde onderkent men dan uit zijn MEDITATIES als naaste doel, om nevens het denken deels ook aan het gemoedsleven der geloovigen, met zijn behoeften aan genieting in den verborgen omgang met God-en dee. Heifand, te gemoet te koasen, deels bij hen te vorderen de praktijk der Godzaligheid. En wat nu met dit drievoudig werk voor DE HERAUT zijn einddoel is geweest en nog is, dan weten wij, die KUYPER kennen door dat hij zijn hart voor ons ontsloot, dat voor hem, den overtuigden Calvinist, dit einddoel geen ander is dan de eere van zijn God.

Blind in de uitkomst, maar ziende in het gebod en daarom doende wat hij als zijn plicht wist, mag de nu tachtigjarige ook wat de bereiking van het naaste doel, aat hij zich veertig jaren lang met zijn werk voor Ds HERAUT stelde, in dankbare vreugde terugzien.

Hij, de man van groote eruditie en daarbij taalkunstenaar als weinigen, heeft, naar hij zelf het uitdrukte, zijn HERAUT geschreven , 4^ een taal en woordenkeus, die ons Calvinistisch volk op het platteland zoowel ais in de steden verstond.* En dat Calvinistisch volk, waartoe zich ook gaarne onze mannen en vrouwen van hooger en hoogen stand rekenen, dat volk hetwelk, geHjk hij het eens tegen mij lei, «opgevoed is bij DE HERAUT», heeft hem verstaan en is daardoor in denken omtrent de christelijke geloofs^ en levenswaarheden verhelderd en verrijkt; kreeg daardoor weer besef van kerkehjkheid, en kwam, mee daardoor, weer tot ceii kerkehjk leven naar Calvinistischen trant; vond daardoor bevrediging in de mystieke behoeften van het hart en opvoeding tot beoefening van godzahgheid.

Maar daar is meer, waarom deze tachtigjarige met dankbare vreugde op zijn nu vetrugjang Meraufwcik mag terug zien.

DE HERALT toch is wei de Heraut der GE­ REFORMEERDE Kerken in. Nederland, maar bij het Calvinistisch volk in de nog gedetormcerde Kerken van Nederland is, ijthans het naaste doel dat DR. KtrvPER zich met ziju Voorstukken en Meaitaü(cs stelde, naar meer dan eens werd veniOiaéiE^wa«kt.~ '* Ea de HERAUT is wei de Heraut der Gereformeerde Kerken in NEDERLAND, maar bij het Calvinistisch volk in onze Koloniën, onder onze Naburen, in Zuid-Afrika en Noord-Aineiika, O mag van een bereiking van heel het naaste doei van Kujpers-HïRAUT-werk worden gesproken.

Wetend, dat God in alle werk van Zijn schepselen de eerste Werker is, zal dit volk, op Maandag 29 October, allereerst aan Hem dank ea eere bieden. Maar daarna ook, om wat hei aan Dr. KUYPER'S werk voor DE HERAUT gehad hcett, aan hem den tachtigjarige. En al weet dit volk ook, dat naar de determinatie van Gods Raad de levensduur van een mensch bepaald is, zal het toch in de liefde van zijn hart, voor dezeu a reeds zeer sterke, de bede opzenden, dat aai. zijn, door machtig denken, teeder voelen en krachtig willen en boven dit alles door den, in ziJQ binnenste als een brandend vuur, steeds oplaaienden ijver voor de eere Gods, bestuurde hand, nóg niet moge ontvallen de pen.

Goede hope op de vervulling dezer bede biedt de Spiegel-reproductie van het jongste photo van onzen Dr. KUYPER.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen