'Hier leert de natuur ons zelf den weg' - pagina 130

‘physica en werkelijkheid’

Aan de interpretatie van fysische kennis en de waardering van fysische begrippen en fysische wetten lagen volgens Sizoo vooronderstellingen omtrent de werkelijkheid ten grondslag. Deze vooronderstellingen werden ontleend aan de wijsbegeerte, wereldbeschouwing of religie. Een calvinistische kennisleer zou dan ook moeten beginnen bij het geloof dat leidde tot een aantal aannames: Het vertrouwen in de objectieve existentie van een reëele buitenwereld is [de gelovige] met dit geloof gegeven, en kan door de meest scherpzinnige solipsist of positivist hem niet worden ontfutseld. Maar van deze werkelijkheid mag dan ook a priori worden ondersteld, of liever gesteld, dat zij is een geordend geheel, dat zij eenheid en samenhang bezit, dat er in de rijke verscheidenheid een harmonie der deelen is. [...] Maar ook de kenbaarheid van die orde, van den samenhang in de verschijnselen, door den mensch, mag worden gesteld. Want ook de mensch is, naar lichaam en geest, deel der schepping, en daarom naar beide toegelegd op de wereld, waarin hij werd geplaatst. Zooals zijn honger gericht is op zijn lichamelijk voedsel, en het hem passende voedsel in de materieele werkelijkheid niet ontbreekt, zoo is zijn kennisdrang gericht op logische kennis, en is de mogelijkheid tot het verwerven daarvan in de ordening der werkelijkheid gegeven.102

Bij de verdediging van zijn kennisleer beriep Sizoo zich opnieuw op Woltjers beginselen voor de natuurkunde, zoals hij die in 1911 had geformuleerd, met name die over de orde in de werkelijkheid en de kenbaarheid daarvan door de mens.103

een christelijke natuurfilosofie? Sizoo’s belangrijkste boodschap met betrekking tot de problemen die voortkwamen uit de ontmoeting van de twee gebieden van geloof en wetenschap was deze: dat we ze beiden serieus moeten nemen, dat de zekerheid van het geloof niet wortelt in wetenschappelijke kennis, maar dat omgekeerd de wetenschap het geloof vooronderstelt. Sizoo verwees herhaaldelijk naar geschriften van vu-voormannen als Kuyper, Bavinck en Woltjer, bij wie hij aanknopingspunten zag voor zijn eigen benadering. Sizoo wees ook op het hoge doel van wetenschap: het opdoen van echte kennis van de werkelijkheid, omdat ook de na-

129

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen