125 jaar Faculteit der Godgeleerdheid aan de Vrije Universiteit - pagina 200

theologen in oorlogstijd

worden.46 Ter verklaring van deze motie van wantrouwen – zo moet de houding van de senaat toch worden getypeerd – kan gewezen worden op de kwestie van de loyaliteitsverklaring.47 Maar wellicht moet er ook gedacht worden aan de uitstraling van Nauta: voorzichtig, formeel en diplomatiek. Zondergeld wijst erop dat Nauta als lid van het Deputaatschap voor de correspondentie met de hoge overheid iedere poging tot principieel verzet tegen de bezetters uit voorzichtigheid zoveel mogelijk poogde af te zwakken.48 Van die houding was binnen de vu wellicht meer bekend dan in concreet beleid naar buiten kwam. De rector verrichtte zijn taak voor een belangrijk deel immers samen met anderen.49

Kuyper Met Kuyper lag het anders. In het eerste deel van dit hoofdstuk is al aangegeven dat hij zich gedrongen heeft gevoeld te verklaren dat hij geen lid van de nsb was. Alleen dat al maakt duidelijk dat hij minder eenduidig dan anderen is in te passen in het goed/fout schema. Tijdens de oorlog is zijn naam definitief bezoedeld geraakt. Hij was zo rot als een mispel, aldus Bruins Slot, schoonzoon van V. H. Rutgers.50 Dat odium heeft hem vanaf 1940 aangekleefd en nooit meer verlaten. Voor die negatieve beeldvorming was ook wel reden. Kuyper heeft regelmatig geprobeerd de synode op haar besluit van 1936 te laten terugkomen51 en bleef gedurende de gehele oorlog via De Heraut – dat nooit een publicatieverbod kreeg opgelegd – verkondigen dat een berustende houding tegenover de Duitse bezetter de voorkeur verdiende.52 Enigszins neerbuigend schreef hij over de gevluchte Wilhelmina, die uit ander hout gesneden was dan Willem de Zwijger; de capitulatie van de Franse maarschalk Pétain was een wijs besluit geweest, en men moest vooral geen heldendaden uit gaan halen. Kwalijk was zijn optreden binnen het mede door hem opgerichte Convent van Kerken.53 In 1940 weigerde hij een protest tegen de anti-joodse maatregelen aan de kerken te sturen om als kanselboodschap voor te lezen voordat een antwoord daarop was ontvangen. Wel wilde hij aan de kerkenraden een en ander meedelen over dit adres, maar dat liep vertraging op. Ook een verklarend Heraut-artikel speelde een belangrijke rol in de ergernis die hierover ontstond. Kuyper wekte de indruk de Gerefor-

Faculteit der Godgeleerdheid; Perfect Service; pag 199

199

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen