125 jaar Faculteit der Godgeleerdheid aan de Vrije Universiteit - pagina 208

beoordeling?

beoordeling? Het beeld dat van de theologen oprijst uit de studie van Zondergeld, lijkt niet gechargeerd.95 Ze speelden nauwelijks een rol als het erom ging studenten en achterban te mobiliseren tegen het nationaal-socialisme of de Duitse bezetting. De echte leiding, de echte inspiratie kwam van anderen, in het bijzonder van Rutgers, Oranje, Coops en Waterink. De vraag is, wat hiervan de verklaring zou kunnen zijn. In de eerste plaats wil ik erop wijzen dat deze situatie niet wezenlijk verschilt van de situatie in de kerk. De echte leiding in het verzet ging niet uit van wie men het mocht verwachten, van de synode dus.96 Ook daar overheerste de voorzichtigheid. Gezien de verwevenheid van kerk en faculteit kan het geen verwondering wekken dat beide zich in dezelfde richting bewogen. A. Kuyper kon in 1912 nog als mening uitspreken dat de faculteit reeds met zijn kleine teen door de kerken gevangen was, vanaf de jaren twintig was de faculteit een geintegreerd onderdeel van de Gereformeerde Kerken geworden. In de jaren dertig waren de hoogleraren de generaals die hun legers aanstuurden. Dat was ook de feitelijke situatie in de jaren veertig. De theologische faculteit behoorde meer tot de levenssfeer van de kerk dan van de vu. Vandaar dat de conclusies ten aanzien van de Faculteit der Godgeleerdheid niet verschillen van de conclusies ten aanzien van de Gereformeerde Kerken. In het licht van die verbondenheid ligt het voor de hand bij een beoordeling van de theologische faculteit in oorlogstijd eerder te kijken naar de bestuurders van andere grote organisaties, inclusief het bedrijfsleven dan naar de houding van de andere faculteiten. Mijns inziens leidt het geen twijfel dat ook de kerkelijke en theologische top op zichzelf genomen, maar zeker ook in vergelijking met de houding van bijvoorbeeld de top van het Nederlandse ambtenarenapparaat, ‘goed’ was, als men in deze categorieën wil blijven denken. Maar de zorg om het behoud van het oude en vertrouwde speelde wel een grote rol en leidde tot een voorzichtigheid en aanpassing die achteraf wordt betreurd. Deze concentratie op het overleven van de eigen organisatie kan ook vanuit een psychologische invalshoek worden benaderd. De machteloosheid ten opzichte van wat zich afspeelde in de buitenwereld, leidde tot een verhoogde concentratie op de ‘binnenwereld’. Een vluchtweg die voor

Faculteit der Godgeleerdheid; Perfect Service; pag 207

207

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen