'Hier leert de natuur ons zelf den weg' - pagina 132

wijsbegeerte aan de vu

wijsbegeerte aan de vu In de jaren dertig werd door de vu-filosofen H. Dooyeweerd en D. H. Th. Vollenhoven een wijsgerig stelsel ontwikkeld vanuit calvinistische beginselen, dat bekend zou worden als de wijsbegeerte der wetsidee. In deze wijsbegeerte werd aansluiting gezocht bij het idee van Kuyper over de religieuze bepaaldheid van het wetenschappelijk denken. Verder werden de verschillende aspecten van de werkelijkheid gezien als verschillende kringen of modaliteiten met eigen wetmatigheden – die niet tot elkaar zijn te herleiden – en die kunnen worden bestudeerd door de verschillende vakwetenschappen. Voor zover mij bekend heeft Sizoo geen pogingen gedaan om zijn beschouwingen rechtstreeks in het openbaar met deze wijsbegeerte te confronteren. Met de filosofen aan de vu kwam het dan ook – evenmin als met de theologen – tot een constructieve samenwerking bij de ontwikkeling van een christelijke natuurfilosofie. Sizoo had wel belangstelling voor de denkbeelden van Dooyeweerd en Vollenhoven,109 maar lijkt inhoudelijk toch bewust afstand te hebben gehouden. Andere natuurwetenschappers uit de kring der cvng hebben zich wel door deze wijsbegeerte laten inspireren. De latere vu-hoogleraar in de geofysica P. Groen, promovendus van Sizoo, sprak begin jaren veertig over determinisme vanuit het perspectief van de wijsbegeerte der wetsidee.110 De verschillende ‘wetskringen’ van de werkelijkheid werden door hem – anders dan door Sizoo – zo strikt gescheiden, dat hij geen moeite had met een (eventuele) deterministische causaliteit in de natuurkunde, die immers buiten het fysische aspect zijn betekenis zou verliezen. Ook de bioloog J. H. Diemer werkte vanuit de wijsbegeerte der wetsidee en sprak onder andere op het cvng-congres van 1936 over ‘De nieuwe holistische biologie’. In de discussie na dit referaat stelde Sizoo enkele vragen. Hij was niet overtuigd van de noodzaak van de aannames in Diemers benadering en hij vroeg: ‘kan referent misschien Schriftbewijzen aanvoeren voor zijn overtuiging, dat deze onherleidbaarheid [van biologische tot anorganische processen] voor een christendenker dwingend is?’111 Dooyeweerd zelf kwam op een vergadering van de cvng van 9 december 1939 spreken over ‘De wijsbegeerte der wetsidee en het substantiebegrip’. Het substantiebegrip had volgens Dooyeweerd een lange geschiedenis in het westerse denken, maar werd nu onder ande-

131

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen