125 jaar Faculteit der Godgeleerdheid aan de Vrije Universiteit - pagina 193

voorspel

192

stel van de oude situatie: de jood als vreemdeling en gast, die zich niet mengt in de interne aangelegenheden van de andere volkeren. Daarom geen gemengde huwelijken, daarom geen vrije beroepen voor de joden. Voor Kittel was dit een religieus probleem. Het kwam erop aan Gods stem te vernemen. Die hoorde hij in de natuur, in het echte en onverdorven volksinstinct; in het Oude Testament, waar de profeten toornden tegen een vermenging van de joden met de andere volkeren; in het ‘echte’ jodendom dat erkent dat al dit leed een straf van God is; in het Nieuwe Testament, ‘das antijüdischste Buch der ganzen Welt’. Volgens Grosheide was Kittel als man van wetenschap bijzonder bevoegd om over dit soort zaken te schrijven.16 Wel verschilde hij met hem van mening over de positie van de joden in de kerk. Anders dan zijn ambtgenoot wilde hij voor hen geen afzonderlijke positie. Zo’n scheiding achtte hij niet schriftuurlijk.17 Het valt op dat er onder gereformeerden ook anders werd gedacht! Zo schreef Colijn in 1933: ‘Er worden ook hier te lande nu en dan stemmen vernomen, die voor de joden niet al te vriendelijk klinken. En zelfs deze A van het alphabet is al zeer misplaatst’.18 Ook Schilder liet een ander geluid horen. Maar grosso modo werd de reactie van de theologen door hun theologische visie op de joden en het jodendom bepaald. Pas na de ‘Kristallnacht’ valt er enige verandering te bespeuren.19 Men begon iets te bevroeden van wat de joden te wachten stond. Zo koesterde Kuyper geen enkele illusie over de bedoeling van het regiem in Duitsland. Voor joden was in Duitsland geen plaats, wist hij. Het zou uitlopen op uitroeiing of verbanning.20 De vraag waar het mijns inziens voortdurend om draaide, was de vraag die bovenkomt als we lezen hoezeer Kuyper bevroedde wat de joden in Duitsland te wachten stond. Waarom is dit geen reden geweest om als kerken politieke uitspraken te doen? Een protest hiertegen heeft toch weinig met partij-politiek van doen. Van de partij-politiek hield de kerk zich inderdaad verre, geheel conform het onderscheid tussen de kerk als organisme en de kerk als instituut. Dat niet iedereen met die scheiding kon leven, werd duidelijk toen de synode zich in 1936 moest buigen over de vraag of het lidmaatschap van de nsb verenigbaar was met het lidmaatschap van de Gereformeerde Kerken. Een synodale commissie onder voorzitterschap van G. Ch. Aalders

Faculteit der Godgeleerdheid; Perfect Service; pag 192

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen