GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Algemeene taalwetenschap en subjectiviteit - pagina 12

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Algemeene taalwetenschap en subjectiviteit - pagina 12

Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het hoogleeraarsambt aan de Vrije Universiteit te Amsterdam

2 minuten leestijd Arcering uitzetten

10

vormen in het bewuste menschelijke leven wordt ontstoken, is de betrekking tot de subjectiviteit nergens afwezig. Echter is deze betrekking gevarieerd naar gelang der betrokken zaken. Er is een gradatie van afstand tusschen kennende subjectiviteit en gekende zaak, en deze wordt ons zichtbaar terwijl wij tusschen de polaire grondfeiten van natuur- en zelfkennis heen en weer gaan 1). De gedachten die ik over algemeene taalwetenschap en subjectiviteit wil trachten te ontwikkelen, eischen nadere vastlegging van deze begrippen. Terwijl het begrip der algemeene taalwetenschap zich met inhoud vult, zal de rol van meerderlei subjectiviteit vanzelf ter sprake komen. In de historische ontplooiing van de wetenschap der talen is de tegenstelling van bijzonder en algemeen aanvankelijk onbekend. De eerste vorm van "weten" is die, welke het opgroeiend individu van de taal zijner omgeving verwerft. Dit is nog lang niet een weten in theoretischen zin, maar veeleer een practisch vermogen om de taal aan den menschelijken omgang doelmatig dienstbaar te maken. Strenge scheiding tusschen taal als middel in den reeëlen samenhang van het leven en als object van kennen is een eerste eisch, indien we de sfeer van het theoretische zuiver willen houden. Maar mogelijkerwijze ligt hierin behalve een streven, voortkomend uit den drang van het kennen naar ware zelfstandigheid, tegelijk eene onbewuste begeerte om de begrenzing der subjectiviteit waardoor wij kennende menscfien zijn, te doorbreken, op gevaar af van zich te storten in het ledige. Indien ons kennen een relatie is, gespannen tusschen twee relata, dan is een daarvan zeker de reeële menschelijke subjectiviteit. Dit blijkt terstond reeds, waar we den oorsprong van het taalkennen overwegen. Moge een nieuwe wereld opengaan zoodra het feitelijke voor den ontwakenden geest tot raadsel wordt, zeker is dat het een en het ander zijn plaats heeft in de individueele subjectiviteit. In het geval der taalwetenschap geldt dit wel in bijzondere mate. De functies van intellect en geheugen zijn bij het eerste aanleeren der taal wezenlijk verondersteld. Slechts komt het vóór de theore-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 30 mei 1924

Inaugurele redes | 44 Pagina's

Algemeene taalwetenschap en subjectiviteit - pagina 12

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 30 mei 1924

Inaugurele redes | 44 Pagina's