Algemeene taalwetenschap en subjectiviteit - pagina 15
Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het hoogleeraarsambt aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
13
gevaar. Immers van het natuurlijl<e, concrete van onze eigen taal hebben wij een intuitief weten, dat onvervangbaar is, al is het OOR, gelijR al het onmiddellijRe, een waar Rruis voor het vragende begrip. Er is tweeërlei uiterste mogelijl<heid: onze kennende betrekking tot de eigen taal is we:ienlijk. of door de fjewoonte onderscheiden van het l<ennen dat de vreemdeling zich ervan toeeigent. A/gemeene taalwetenschap schijnt het laatstgenoemde te veronderstellen. De subjectiviteit, individueel aanvangende met een eifjen taal, mogelijl<erwijze door afstamming reeds gepredisponeerd, heeft de concrete innigheid van haar oorspronkelijk kennen te overwinnen bij haar veelzijdig indringen in den geest van het vreemde. Zoo zou de inhoud die de subjectiviteit van haar oorspronl<elijRe basis meebrengt voor het Rennen van het vreemde en nieuwe niet méér beteel<enis hebben dan bijv. de ruimte, waarin de meetl<undige bij zijn arbeid zich bevindt beteel<enis heeft voor de ruimte waarin zijn denl<en opereert. In het laatste geval blijft van de zijde der subjectiviteit in het objectieve l<ennen geen spoor achter. De "inhoud" is in dit geval restloos objectief. Alles wat door innerlijl<e dispositie of uiterlijl<e toevalligheid den mathematischen bewijsgang deed vinden, wordt ter wille van de digniteit van het objectieve verzwegen. Echter is hier een nieuwe onderscheiding aan te brengen. Tusschen de "toevallige" omstandigheden, waarin voor een bepaalde individualiteit het licht der waarheid opgaat en den objectieven samenhang die alle menschelijl<e bemoeienis richting geeft, zijn bepaalde fypiscfie stadiën aanwijsbaar, die tegelijl< een algemeen en reëel l<aral<ter dragen. Niet enl<el het individueel-eenmalige ligt in de sfeer der menschelijl<e subjectiviteit. Dat het algemeen-geldende en het bindende zich in de indi~idualiteit manifesteeren is en blijft een wonder van het menschzijn, evenwel bereidt zich dit in stadiën van gemeenschappelijl<e intentie voor. Geschiedenis der wetenschappen zou zonder dit niet mogelijl< zijn. De leidende geesten zijn het slechts hierdoor dat ze niet enl<el individualiteit zijn. Hun gedachtenrichting draagt het cachet van het bindende en
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 30 mei 1924
Inaugurele redes | 44 Pagina's