1907-1908 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 79

69 combinaties, die in bepaalden zin doelmatig werken, kan een werktuig van hoogere complicatie ontstaan. Uitvoerig wordt deze beschouwing door Gustav Wolff bestreden, die er op wijst, dat men niet meer van toeval mag spreken, wanneer hetzelfde verschijnsel zich regelmatig herhaalt: ook zag Bütschli bij het ontstaan der stoommachine den psychischen factor geheel voorbij : men kan zich onmogelijk voorstellen, dat door het toevallige het doelmatige kan ontstaan. De opvatting van Bütschli kan men dan ook alleen beschouwen als eene mislukte poging om door de evolutie-leer en daarmede ook door het mechanisine de doelmatigheid in de natuur te verklaren. Indien men aan het bestaan van doelmatigheid in de natuur gelooft, wat men moeilijk op den duur, indien men onbevooroordeeld wil blijven, kan ontkennen, dan moet er ook eene hoogere macht zijn, die het plan en bestek gemaakt heeft en die naast het doel het middel heeft aangegeven, waardoor dit doel kan bereikt worden. In een beeld vraagt Haeckél of een Zoeloe-neger die bij Lorengo Marquez een Engelsch pantserschip ziet binnen vallen, niet van zelf dit gevaarte voor een organisch monster aanziet, terwijl wij toch zeer goed weten, dat het mechanisch is inééngeklonken. Iets wat ieder natuurlijk toegeeft, zooals in de bekende evolutierede door Br. A. Kuyper wordt opgemerkt, maar Haeckel zag toch voorbij, dat op de scheepswerf de ijzeren platen niet vanzelf inéén zijn gaan zitten, maar dat ze door een kunstig bouwmeester naar voorafgaand bestek in één zijn gezet. Evolutionistische schepping onderstelt een God, die het bestek eerst maakte en dan almachtig uitvoerde, het Darwinisme leert een mechanisch ontstaan der dingen, dat alle plan of doel of bestek uitsluit. Gij begrijpt wanneer men geen essentieel verschil wenscht tusschen de georganiseerde en de niet georganiseerde wereld, dan moetalles gehoorzamen aan de ijzeren wetten der noodzakelijkheid en moet het causaliteitsbeginsel in alles heerschen. Wat op het eene oogenblik geschiedt, is het onvermijdelijke gevolg van wat oniniddelijk daaraan voorafging en de onvermijdelijke oorzaak van wat onmiddellijk daarop volgt. Alles is dan aan dezelfde wetten onderworpen en voor een God in den hemel, die alles bestuurt en re-

^

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen