1907-1908 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 120

110 andere beteekenis, zoodat „ter bemanteling van de meest hatelijke zaken, de meest liefelijke woorden beschikbaar" zijn, (Gr. v. Pr.) In de nieuwe moraal draagt hartstocht den naam van liefde; toegeven aan de zondige lust van het hart, heet „luisteren naar de stem der natuur", zooals in de nieuwe staatsleer „dwang" betiteld wordt met: „heil van het volk, algemeen welzijn, nationaal geluk." Daartegen wordt 't goddelijk recht in staat en huwelijk uitgemaakt voor „zinneloos verdichtsel en priesterlijke baatzucht". Gemeenschappelijk is ook dat het kwaad in de vormen gezocht wordt en door wijziging en vormen bestreden. Conventie, zie daar het wortelbeginsel voor moraal en staatsleer '). Met een beroep op „conventie" wordt gezag 2) en moraal •') bestreden, met een beroep op „conventie" wordt elke afwijking in leer en leven verdedigd. Den logischen samenhang welke bestaat tusschen leer en leven, op het standpunt der conventie *) teekent Gr. v. Pr. aldus met forsche trekken; „Vrijheid van denken, ook van handelen. Oppermagt van het verstand, ook van den wil. Onbedorvenheid der rede, ook van het hart. De mensch uit zich zelven goed ; vanwaar dan het kwaad ? De mensch uit zich zelven tot weldoen en liefdebetoon geneigd; vanwaar dan dat de maatschappij door het duizendvoudige zwaard der menschelijke driften verontrust en verteerd wordt? Het antwoord der wijsbegeerte is gereed. De oorsprong van het kwaad ligt in de vormen ; door verkeerde vormen is de oorspronkelijke regtheid der menschelijke natuur verwrongen en hebben de neigingen en hartstogten in eene aan den natuurlijken aanlog tegenovergestelde rigting gewerkt. Alzoo ligt enkel in wijziging der vormen, in omverwerping van al wat de vrijheid belemmert, in opvolging der t) Wilpert p. 340. Wir konnen niir annelimen, dass die anscliaiiiingen fiber Sittlichkeit im Laufe der Zeiten, daliin eiiie Aenderuiig erlitten liaben, dass jetzt fur unsittliclv gilt, was bei den alten Volkcrn ganz naturlicli war oder sogar ziira religiosen Kultus gehorte." 2) Zie Gr. T. Pr. Ongeloof en RevoliUie. 3) Die Sittlichkeit als ein Prodiikt von Strebungen gesellig lebenden Vernnnftwesen Ferdy I.e. pag. 10. 4) Wilpert Uie Ehe der Znkiinft 1878 pag- 2 1 : //Die sinnlichen Begierden entstehen und werden dadurch nnr vermehrt, dass sie verboten sind nnd zu ihrer Befriedigung Schwierigkeiten im Wege stehen. Fi'eiheit im weitesten Sinne kann der Sittlichkeit nnr fordern. .leder Prpck. jede Fessel treibt den HJepschen zay Luge seine Zullucht zu nehmen."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen