1909-1910 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 137

129 grootheidswaan. Deze zal ook sterker zijn bij hem, die vervolgers meent te hebben doch waar het angstgevoel niet te hevig is ; immers deze vervolgingen wijzen zijne grootheid aan. Vele waanvoorstellingen van uitwendige beïnvloeding kunnen direct berusten op hypochondrische sensaties; zoo bijv. bij sensaties van bekkenorganen zal de waan van bevruchting ontstaan; parraesthesien van de smaakzenuwen zullen het ontstaan van vergiftigingswaanvoorstellingen bevorderen ; huidparaesthesien spelen ook dikwijls een rol. Een ander verschijnsel, dat ons bijzonder treft, bij den paranoialijder is, dat deze geen tijd kent, die vrij is van waanideeën; veel uit het verleden wordt in verband gebracht met zijn tegenwoordigen toestand, herinneringen uit de prilste jeugd maken plaats voor de foutieve voorstellingen, die voortvloeien uit de waanideeën. De oorzaak hiervan schuilt in den cortex, die de herinneringen uit vroeger tijd maakt tot nevenassociaties van de optredende waanvoorstellingen. Dit wijst op zekere zwakte toestand van dit orgaan; toch is de paranoiker niet dement, integendeel wij kennen allen patiënten, die hunne bezigheden als vroeger kunnen verrichten, en die geen stoornis in het formeele denken openbaren, hun gedachtengang is geordend, de waarnemingen en de herinneringen treden in verband met de hoofdvoorstellingen, zooals dit bij den normalen gedachtengang geschied. Hier treedt dus niet op, wat bij de amentia plaats grijpt, waar alle voorstellingen eigenlijk gelijke waarde hebben, waar de nutritieve attractie der „voorstellingshaarden" onderling niet noemenswaard verschilt; ook bij den maniacus is niet dit verband tusschen de associatie's; rijmwoorden, die in de dagelijksche spraak door krachtiger voorstellingen geremd zijn, komen voor den dag evenals de klankassociatie's. Niet de inhoud, doch de klank, de uitwendige eigenschappen van het woord, treden hier vooral associeerend op. Juist dit geordende in den gedachtengang bij den paranoialijder brengt de herinneringen van de jeugd in hetzelfde verband met de hoofdvoorstellingen, waarin de waarnemingen van het heden geplaatst worden. Doch ook treden deze oude voorstellingen niet met dezelfde kracht op als voorheen ; zij liggen volgens Meynert voor den waanzinnige in de partieele slaap, de opmerkzaamheid is er niet op gericht. De

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen