1914-1915 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 184

176 In de derde plaats moet thans meer in het algemeen het wezen van het geheugen besproken worden; we bewegen ons daarbij op een zeer moeilijk terrein, waar het gewenschte licht in vele opzichten nog ontbreekt. Wanneer men door middel van een der zintuigen een bepaalden prikkel eenmaal heeft waargenomen, dan blijft van dit beeld altijd iets achter, ook al is de prikkel geheel verdwenen. Het is immers mogelijk later datzelfde beeld weer in het bewustzijn te voorschijn te roepen, lang nadat de waarneming is opgehouden. Men zegt, dat in dergelijke gevallen een secundair verschijnsel in het bewustzijn achterblijft, dat men meer in het bijzonder kent als herinneringsbeeld of voorstelling. Het is deze algemeene eigenschap van de ziel, waardoor de mensch in staat is zich te herinneren al datgene, wat hij vroeger ervaren of beleefd heeft. Het geheugen is eigenlijk niet anders dan het vermogen om van de waarnemingen, die in het bewustzijn worden opgenomen, een herinneringsbeeld achter te houden. Dit beeld toont eenerzijds in vele opzichten een groote overeenkomst maar anderzijds ook een wezenlijk onderscheid met de oorspronkelijke waarneming. Soms is het alsof men een sterke voorstelling als een zwakke gewaarwording kan beschouwen en omgekeerd, maar in het wezen der zaak is dit slechts schijn. Tusschen de gewaarwording en de voorstelling moet men niet alleen aan een quantitatief maar wel degelijk ook aan een qualitatief verschil vasthouden; het zijn slechts pathologische gevallen, waarin men mag aannemen, dat beide niet van elkander te onderscheiden zijn. Sommigen meenen in navolging van HERBART, dat elke voorstelling, die eenmaal in het bewustzijn werd opgenomen, daar duurzaam blijft bestaan, maar men zich daar niet van bewust is, omdat zij onder den drempel van het bewustzijn verkeert. Door allerlei andere daarop volgende voorstellingen zou zij uit het bewustzijn verdrongen worden. Het heeft dan wel den schijn, alsof de voorstelling niet meer bestaat, maar in werkelijkheid is dit wel degelijk het geval. De voorstelling zou zelfs in het geheel niet veranderd maar alleen uit het bewustzijn verdwenen zijn. Eerst later wanneer de omstandigheden gunstig worden, overschrijdt zij den drempel van het bewustzijn weder en dan herinnert men zich harer, zoodat zij dan kan worden gereproduceerd. Tegen deze hypothese zijn echter allerlei bezwaren gerezen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen