1918 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 12

4

dat het psychische gebeuren niet tot het materiëele is terug te brengen. De motieven hiervoor gaan reeds ver terug in de geschiedenis der natuurwetenschap en philosophie en ik behoef slechts moderne namen te noemen als DUBOIS-REYMOND, ') DRIhSCH, ) SlQWART, ^) KÜLPE, *) JAMES WARD, ^) BUSSE, '') STUMPF, ") Mc DouQALL, **) en aan elk dezer namen verbinden zich een geheele reeks motieven voor de genoemde meening. Belangwekkend blijft het motief van LOTZE ") ontleent aan onze zelfwaarneming en van BERQSON "') aan de biologische beteekenis die alle levensverschijnselen toekomt, waarbij het onmogelijk is om te denken, dat het psychische slechts het licht zou zijn, dat de paden der dansende hersen-moleculen bestraalt. Het tweede resultaat is gegeven door de latere ontwikkeling der psychologie, steunende op genoemd denkbeeld. De psychologie beschouwt de ziel niet meer als eene verzameling van „toestanden" ") van psychische atomen, maar heeft de activiteit, waarmede de persoonlijkheid alle toestanden, waarnemingen, handelingen doordringt voor goed in principe vastgesteld. ^-) Een derde resultaat is verkregen door de vergelijkende ontleeden verrichtkunde. Mede onder invloed van HERTWIG worden de homologieën meer beschouwd als teeken van identieke functies en gebruik in het organisme; ^^) wanneer ons oog dient voor waarneming, dan is het eene grondstelling der vergelijkende biologie, dat dan ook het oog der dieren voor waarneming dient, en wanneer waarnemen in zijn wezen een psychologisch proces is bij den mensch is het dit ook bij het dier. ") ')

DUBOIS-REYMOND.

Die Weltratsel.

2) DRIESCH, Leib und Seele; DRIESCH, Ordnungslehre. 2) SiGw.^RT. Logik. '^) KÜLPE. Einleitung in die Philosophie 1895. =) JAMES WARD.

Naturalism and Agnosticism.

^) BusSE. Qeist und Körper, Seele und Leib. 1903. ') STUMPF. Leib und Seele. 1896. 8) Mc. DOUGALL. Body and Mind. 3de Ed. 1915. ^) LOTZE. Metaphysik. Bd. Ill, I. LOTZE, „Zusammenhang der Dinge" p. 97 e.v. '") BERGSON. Matière et Mémoire. ") Hoe empirisme en rationalisme tevergeefs de persoonlijkheid trachten te verklaren wordt treffend geteekend door BERGSON. Einführung in die metaphysik. Jena 1916. p. 18—25. '2) Samenvatting hierover in de rede van L. BOUMAN en in die van GRÜNBAUM.

'^) RusSEL. Form and Function 1916. p. 354 e.v. '•*) SCHNEIDER, K. C . Tlerpsychologisches Practikum.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen