1918 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 65

57

stellingen en gedachten heeft. Nu is echter ook experimenteel^ met name in de proeven van ACH over de werkzaamheid van den wil, gebleken, dat deze werkzaamheidsgevoelens en spanningsgewaarwordingen zeer zeker wel bestaan, maar niet het wezen van die wilswerkzaamheid uitmaken, het voornaamste is immers het „ik wil werkelijk." De genoemde gevoelens en gewaarwordingen komen er als symptomen bij, maar dan is eerst het bestaan op andere wijze vastgesteld. In laatste instantie komt het onvoldoende in de verklaring van de verschijnselen-psychologen daarin uit, dat zij mechanische verklarings-principes niet alleen voldoende, maar ook als alleen toelaatbaar beschouwen, terwijl het denk- of wilsproces niet mechanisch, maar teleologisch is. Nu heeft men zich trachten te redden uit dit probleem door wel rekening te houden met het doel, dat voor oogen staat, doch dit eenvoudig als doelvoorstelling in te lasschen. Hier komt de moeilijkheid van elk associatieprobleem, waarom juist die bepaalde associatie gekozen en alle andere wegen, die konden ingeslagen worden, afgesloten zijn geworden en de associatie alleen kan nooit verklaren, waarom juist zinvolle verbindingen der verschijnselen ontstaan, het begrip „zin" beteekent immers een betrekking tot doeleinden der persoonlijkheid als een geheel kan echter nooit afgeleid worden uit het verschijnsel zelf. Bovendien kan hel doel reeds te voren niet in het bewustzijn aanwezig zijn, omdat het ook als verschijnsel eerst aan de toekomst toebehoort. (STERN 1. c. S. 19). De aktiviteitspsychologie was door WUNDT en LIPPS voorbereid. Van WUNDT is bekend, dat zijne apperceptie boven het spel der associaties uitging en in zooverre was er een duidelijk en gewichtig onderscheid met de psychologie van ZIEHEN. Toch blijft WUNDT nog halverwege staan : de apperceptie is meestal de verbindende en kiezende op de verschijnselen gerichte werkzaamheid, soms echter gelooft hij het begrip der „passieve apperceptie" te kunnen vormen en dan is van aktiviteit en van akte natuurlijk geen sprake. De beslissende stap werd door de school van KüLPE gedaan, wat betreft het denken en willen. De onderzoekingen van WATT over de taken en van ACH over de determineerende strekkingen gaan geheel in die richting. Ten slotte zij nog gewezen op de onderscheiding van STUMPF in verschijnselen en functies.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen