1918 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 53

45 afleidingen berusten, werden zooveel mogelijk blootgelegd, de meer of minder bewust te hulp geroepen hypothesen werden zorgvuldig opgespoord, kortom het geheel der gebezigde redeneeringen werd zoo critisch mogelijk onderzocht. En het behoeft niet te verwonderen, dat men zoo voorzichtig te werk ging, als men zich rekenschap geeft van de ontstellende paradoxen waartoe men, naar het scheen, geraakte door BOLZMANN'S resultaten. Eene vooral daarvan is niet moeilijk te laten zien. Zooals ik boven zeide, is de wet der entropie vermeerdering een scherpere formuleering voor het feit der onomkeerbaarheid van vele natuurprocessen. Dat vele natuurprocessen onomkeerbaar zijn is een feit, dat ons in het geheel niet verbaast. Integendeel, stelt U eens een oogenblik voor, dat van af dit moment al de bewegingen, waardoor wij hier bijeengekomen zijn, eens in de omgekeerde volgorde gebeurden, dat wij allen successievelijk in tegengestelde volgorde als wij gekomen waren, ruggelings door die deur verdwijnen. Wij behoeven ons maar een oogenblik dit alles in te denken, of het lijkt ons zoo onmogelijk, dat wij niet verder naar reden of oorzaak vragen. Stel U eens voor, dat bij een bioscoopvoorstelling de film in de omgekeerde volgorde afliep ! De groote vraag is nu, wat voor grond hebben wij dergelijke omkeeringen van de gewone natuurprocessen voor onmogelijk te verklaren, als wij voor de atomen de wetten der mechanica aanvaarden. Beschouwen wij de wereld als een mechanisch systeem, dan is immers een terugloopen van het natuurgebeuren op zichzelven beschouwd geheel niet onmogelijk, of nog liever gezegd: een gaan van alle dingen in tegengestelde tijdsorde als nu gebeurt, zou even gemakkelijk of even moeilijk te verklaren zijn, als wat nu plaats vindt. Wij behoeven ons slechts te denken dat op een gegeven oogenblik de snelheden van alle atomen en electronen eens de tegengestelde richting hadden gehad, die zij nu hebben, maar vorigens even groot waren geweest — en het verloop der wereld ware van dat oogenblik af juist het omgekeerde geweest van wat het nu is. En waarom zouden wij de eene snelheidsverdeeling van de atomen eerder onderstellen dan die andere, waarbij de snelheden in absolute waarden even groot, maar in richting tegengesteld waren ? Dat er dus ernstige bedenkingen moesten rijzen tegen eene theorie, die uit de mechanische, omkeerbare wetten een niet-om-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen