1918 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 57

49

dat is nu eenmaal het lot van alle waarschijnlijksrekening: waar de feiten gesproken hebben, is er aan de redeneering over kansen een einde. Maar dit lijkt mij nog niet het meest ter zake doende. Van meer belang is het, dat deze redeneering zich meer keert tegen een onderstelling, die een geheel andere is, dan die dat de wereld een zuiver mechanisch systeem zou zijn, nl. tegen de bijkomstige, dat de beginconstellatie door toeval bepaald zou wezen. En deze laatste is het, die door de redeneering over de onwaarschijnlijkheid juist getroffen wordt. • Wel is waar blijft ook nu nog het bezwaar gelden, dat het zich toch had kunnen voordoen, dat zoo'n constellatie er nu eenmaal geweest was; maar in elk geval raakt de opmerking over de onwaarschijnlijkheid van de beginconstellatie toch meer de onderstelling, dat die beginconstellatie toevallig onstaan zou zijn, dan dat, als zij nu eenmaal tot stand was gekomen, de wereld zich verder volgens absoluut geldige mechanische wetten daaruit zoude ontwikkeld hebben. En zoo wijst deze bestrijding van de aanvaardig van een toevalligen initiaaltoestand in de richting van de waarheid, die op geheel andere gronden voor ons vaststaat, nl. omdat zij ons door de H. Schrift is geopenbaard, dat hemel en aarde in den beginne door God geschapen zijn. Aan de beschouwingen van BOLZMANN moet echter in dit verband slechts een geringe waarde worden toegekend. Hoe belangrijk zij ook mogen zijn voor ons inzicht in het wezen der macronopische wetten, — dat de kans op eene dusdanige beginconstellatie der wereld, dat daaruit de onze zou ontstaan, zoo onnoemelijk klein is, dat zij niet meer in aanmerking komt, behoeft toch niet door de ingewikkelde en subtiele beschouwingen over de entropiewet geleerd te worden. Hoogstens mag men in dezen de behoefte aan nadere preciseering van het begrip „toevallige beginconstellatie" op haar credit schrijven, maar voor verder gaan, zie ik geen aanleiding. En evenzoo lijkt het mij gesteld met het tweede, door Prof. K. aangevoerde bezwaar, dat ontleend is aan de beschouwingen van Prof. VAN DER WAALS JR. In tegenstelling met het vorige argument, dat van oudsher, zij het misschien in minder scherpen vorm reeds gebezigd is tot bestrijding der materialistische philosophen, is dit tweede bezwaar van zeer recenteti datum, en heeft het inderdaad meer uitstaande met de moderne physica. Immers aan Orgaan 1918

*

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen