1918 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 64

56 menteele psychologen bewijst, dat op het gebied der verschijnselen-psychologie met goed gevolg kan gearbeid worden. Een verklaring van het verband van het doorleefde door rekening te houden met de eenheid van de persoonlijkheid ontbreekt echter, de zoo straks gevormde abstrakte verbindingen werden gebruikt om in hetzelfde projektievlak te blijven. Bovendien zoekt men hulp bij de anatomie en trachtte de zoogenaamde associatievezels in verband te brengen met de psychische associaties. Men schroomde zelfs niet afzonderlijke cellen voor de gewaarwordingen en de voorstellingen te postuleeren en deze onderling verbonden te denken, om daardoor een objektieve voorstelling te kunnen verkrijgen van de reproducties. Dat ook de pathologie daarvan gebruik maakte en zelfs een ruim gebruik bij de verklaring of toelichting der hallucinaties werd door mij vroeger uiteengezet. In paedagogische kringen, waar men gaarne HERBART als leidsman aanvaardt, zijn dezelfde mechanistische opvattingen schering en inslag. Als men maar denkt aan de opvatting van HERBART, die van voorstellingen spreekt met een streven naar boven te komen, dan gevoelt men reeds dadelijk, dat een analoge richting als boven geschilderd werd, den hoofdtoon voert. Zich uitsluitend houdend aan het objektief gegevene, aan de gegevenheden, om dien term te gebruiken, zou men moeilijk aan het onbewuste een plaats kunnen verschaffen. Toch kon de verschijnselen psychologie dit onbewuste niet missen, daar zij toch de verbindingen moest aangeven. Zij nam een komen en gaan van de voorstellingen waar en noemde den toestand tusschen een verschijnsel en zijn weer verschijnen als reproduktie een latenten toestand. Het werkingsvermogen der verschijnselen moest ook in dien tijd als aanwezig worden aangenomen, waarbij een actueele werking in het bewustzijn niet kon vastgesteld worden (STERN 1. c. 14). Nu komen bij het waarnemen, denken, willen bijzondere werkzaamheden van het ik voor den dag, zooals ik dit in de Psychische Aktiviteit uiteenzette. Bij deze akte zijn we nu in een andere laag of wil men liever in een andere dimensie dan bij de verschijnselen. De verschijnselen-psychologen trachten nu wel ook bij deze hoogere zielsprocessen een verklaring te geven, zij spreken van werkzaamheidsgevoelens, spanningsgewaarwordingen, die bij de verschijnselen komen, die men in den vorm van voor-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen