1920 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 76

70

verklaren als de handeling, indien men slechts aanneemt, dat de ziel reeds in het ei na creatie aanwezig is, wat niet vreemd klinkt indien men let op de geleidelijke wijze op welke 't dier van den embryonalen in den volwassen vorm overgaat '). Rest tenslotte nog 't organisch geheel, 't harmonisch aequipotentiaal-systeem op zichzelf, afgezien van z'n evolutie, en dus ook van z'n evolutie-potenties. Hiervan is de psychologische gedetermineerdheid niet experimenteel te bewijzen. Maar evenmin de entelechiale bepaaldheid. Want deze individualiteit is een der begrippen die de metaphysica tot helderheid heeft te brengen Daarover echter straks. De conclusie moet dus wezen : Inderdaad komt de biologie niet mechanisch uit. Methodologisch is dan eerst de vraag te stellen : Zijn hier wellicht Seelen-Gegenstande in 't geding, kan de psychologie hier de verklaring bieden ? En daar we bij beide gevallen, in welke DRIESCH terecht op 't ontoereikende der mechanische verklaring wees, vonden, dat ze voorzoover ze tot den experimenteelen sphaer behooren, 'n psychologische verklaring toelieten, is deze als de juiste te aanvaarden. De bezwaren tegen DRIESCH zijn voor 't oogenblik dus deze: ten eerste is hij in gebreke gebleven 't onvoldoende ook van de psychologische verklaring aan te toonen ; ten tweede berust 't eenig argument, dat hij aanvoert tegen de wisselwerking, die bij een psychologische verklaring vanzelf moet worden aanvaard, op een misverstaan van de methodologische beteekenis van het causaliteits-quantum op beperkt terrein; ten derde is, gezien den stand van vergelijkende biologie en dierenpsychologie, op 't oogenblik een steekhoudend bewijs tegen 't afdoende van een psychologische verklaring, niet wel mogelijk, waaruit dan is te besluiten, dat voor den experimenteelen sphaer een invoeren van de entelechie ongeoorloofd is. 2. De m e t h o d e . Daarmede is tegelijkertijd de methode van DRIESCH gekarakteriseerd. Nog slechts een enkele opmerking daarover: Hij onderscheidt eerst logisch verschillende denkmogelijkheden en gaat dan ') Daar 'k me hier slechts tot 't logische wil beperken, mag 'k voor de positieve uitwerking dezer gedachte wel verwijzen naar F. J. J. BUYTENDIJK, a.w.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen