1920 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 9

Onze kennis van den bouw van hef heelal') OOOR

Dr. W. J. A. SCHOUTEN tE K a m p e n .

De sterrenkunde neemt op het breede terrein der natuurwetenschappen een bescheiden plaats in. Hoewel zij de oudste brieven had, heeft zij de eereplaats, die zij eens innam, afgestaan aan haar jongere zusters, de natuurkunde en de scheikunde. En terecht; want physica en chemie zijn algemeene, terwijl de astronomie tot de speciale wetenschappen gerekend moet worden. -) Of, om het in de terminologie der vroegere philosophen uit te drukken: de eerste bestudeeren de essentia der wereld, terwijl de laatste er het hare toe bijdraagt om de existentia der physische wereld te onderzoeken. ^) De natuurkunde — om slechts een paar voorbeelden te noemen — bestudeert de gravitatiekracht; maar zij leert ons niet, hoevele planeten door deze kracht gedwongen worden banen om de zon te beschrijven en evenmin zegt zij ons, hoe groot de massa's van al deze hemelbollen zijn en hoe groot de onderlinge aantrekkingskrachten zijn. Natuur- en scheikunde bestudeeren, wat voor spectrum het licht geeft, dat door verschillende stoffen uitgestraald wordt; maar het ligt buiten hun terrein, om vast te stellen, wat de spectraalanalyse leert, over den physischen toestand van sterren en planeten. De algemeene wetenschappen trachten de wetten op te sporen, volgens welke alle processen in de natuur verloopen of kunnen plaatsgrijpen. De speciale wetenschappen hebben niet de natuurwetten als zoodanig tot object van hun studie; maar-deze zijn voor hen slechts een ') Voordracht, gehouden voor de Vergadering van Chr. Natuur- en Geneeskundigen in Utrecht, op 13 November 1919. 2) E. HUSSERL, Logische Untersuchungen, p. 231. ^) B. BAVINCK, Ergebnisse und Probleme der Naturwissenschaft, pag. 118. >Orgaan 1920

1

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen