1920 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 73

67

Hier bemerkt men 't gevolg van het niet genoegzaam onderscheiden, dat we onder Ac. laakten. Causaliteits-quantum is immers een methodologische categorie van de ruimtelijke natuurwetenschap, in welke we slechts kunnen verklaren voorzoover we tellen kunnen. M. a. w.: op niet-monistisch standpunt is de op alle gebied houdbare kern van het causaliteitspn/7c/ep het aequivalentie-princiep. De causaliteitsive/ geldt echter niet algemeen, ze is niet metaphysisch maar methodologisch van aard. Dus mag 't niet zóó worden opgevat alsof alle energievormen principieel gelijk zouden zijn, maar slechts in dezen zin, dat aan een bepaalde hoeveelheid (x) van den eenen vorm (a) een zekere hoeveelheid (y) van den anderen vorm (b) beantwoordt, dat a met b correlaat is. ') Deze energievormen of qualiteiten zelf echter zijn, van het standpunt der physico-chemische wetenschappen bezien, slechts symbolen ; de natuurwetenschap kan ze gebruiken, maar niet verklaren : ze houdt zich slechts bezig met het meten der grootten, met het in getal uitdrukken van de relaties, niet met die grootten en betrekkingen zelf. Voor den psycholoog echter zijn a en b geen „symbolen" meer, maar te verklaren ^) realiteiten ; daarentegen kan hij op zijn gebied met het causaliteits-quantum weer niets aanvangen. Zoo vullen de wetenschappen van de materie en geest elkander aan. Deze op niet-monistisch standpunt, kentheoretisch gesproken, eenig-mogelijke opvatting van de causaliteitswet ^) veroordeelt hier, waar de entelechie een inmaterieele factor beteekent, principieel een beroep op het causaliteits-quantum. Deze eerste mogelijkheid van de verhouding tusschen leven en materie blijft logisch bestaan, ook wanneer men met velen") de uitdrukking „psychische energie" om denzelfden reden verwerpt en om andere, b.v. kentheoretische redenen niet gelooft, dat ze niet verwerkelijkt is. ') L. BUSSE, Geist und Körper, Seele und Leib, ^ 1913, pag. 103 v. v. ^) Dat de psychologie deze gevraagde verklaiing geheel kan geven, is hier mede niet gezegd, noch bedoeld. Integendeel, deze „symbolen" duiden meer op buiten- en boven- psychische realiteiten; maar de bepaling hiervan komt aan kenleer en metaphysica toe. 2) Tot dezelfde opvatting komt ook W. ZEVENBERGEN, Over het strafrechterlijk schuldbegrip, Referaat Wetenschappelijke Samenkomst der V. U., A'dam 1917, pag. 23, hoewel uitgaande van 'n geheel ander gebi< d. •*) o a. AL. RIEHL, Zur Einführung in die Philosophie der Gegciiwart, Acht Vorfrage^, 1919, pag. 138: „Was energetisch sein soil, musz eine meszbare Grösze haben" en F. J.J. BUYTENDIJK, De energetische beschouwing der levensverschijnselen, 1915, pag. 6—7.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen