1925 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 84

u kundige niet al te dikwijls komt, en zich meestal slechts matig thuis voelt: dat der natuurphilosophie. Toch meende ik dat h«t onderwerp zich voor een gelegenheid als deze, in het bijzonder leende, om tenminste vanuit enkele gezichtspunten eens nader bezien te worden. In de eerste plaats, omdat het zoo uitermate belangrijk is voor een juist inzicht in den aard en de betcekenis onzer natuurkennis, en dit is toch zeker wel een punt, waarin vcoi- degenen die bij Gods bijzondere openbaring wenschen te 'even, de invloed en de beteekenis dier openbaring uitkomt. En in de tweede plaats, om dat van het begrip natuurwet in de populaire natuurphilosophie misbruik is gemaakt ter bestrijding van Gods voorzienigheid, waardoor Hij alle dingen onderhoudt en regeert. Uit wat ik zeide, volgt echter reeds, dat er geen sprake kan zijn van een grondige verwerking van de geheele litteratuur over dit onderwerp. Ik zal mij in het volgende bepalen tot slechts enkele punten en wel tot onderzoek naar de objectieve waarde van het begrip natuurwet, tot de vraag der onverbrekelijkheid der ' natuurwetten, en tot het verband met ons geloof in Gods voorzienigheid. Aan deze drie punten laat ik een korte bespreking van enkele typische natuurwetten voorafgaan, teneinde niet al zeer in het abstracte te verloopen. § 2. ENKELE TYPISCHE NATUURWETTEN Allereerst mogen dan enkele typische natuurwetten eenigszins in het bijzonder besproken worden, om daaraan een paar karakteristieke trekken op te merken. Bij het nader bezien van sommige wetten zal ik mij beperken tot physische wetten, omdat ik daarmede door mijn bijzondere studie het meeste in aanraking kom. Het spreekt vanzelf, dat de verschillende natuurwetten uit natuurphilosophisch oogpunt van verschillend belang zijn. De wetten van Archimedes over de opwaartsche druk, door vloeistoffen op vreemde lichamen uitgeoefend, en over de hefboomen, zijn voorbeelden van lang bekende regels, uit tijden, toen het begrip natuurwet nog slechts in de kiem verscholen was, maar zijn geen - oorbeelden, waardoor men een indruk zou krijgen van de fascineerende kfacht, die van het begrip natuurwet later is uitgegaan, waardoor andere wetenschappen zoo jaloersch zijn geworden, dat het zoeken naar wetten vaak als de voornaamste taak der wetenschap beschouwd is. De wet van Boyle is een type dat ons om velerlei redenen meer te zeggen heeft. Allereerst is h t t een karakteristiek voorbeeld van inductie; de wet zegt dat voor een zekere hoeveelheid gas bij constante temperatuur, druk en volume omgekeerd evenredig zijn, maar de metingen kunnen uit

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen