1925 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 97

<n een orgaan in een bepaalde phase van het organisme, stelt hij de vraag: wat is de zin van dit orgaan, welke kan zijn functie zijn in dit organisme, wat is zijn beteekenis. Naast het zoeken naar causale momenten, die het bestaan van een oogenschijnlijk rudimentair orgaan met behulp van de afstammingsleer en de onderlinge verwantschap der soorten kan verklaren, wordt hier dus gevraagd naar de functie van dit schijnbaar onbeteekenende deel en gezocht naar het essentieele, de z i n van zijn bestaan. Zoo ziet Bolk deze recapitulatorische organen (chorda, voornier en oernier) ais endocrine lichaampjes dus als kliertjes met inwendige afscheiding en ontwikkelt in een ,,morphologischc visie", zooals hij het zelf noemt de beteekenis der functie van deze organen voor het ontstaan der vormeigenschappen. Door deze kijk op een belangrijk vraagstuk in de biologie gelukte het ons iets te verstaan van den zin en de beteekenis van deze orgaantjes voor het geheel van het individu. Of dit alles juist gezien is, is niet met ja of neen te beantwoorden. Wel is het mogelijk door voorbeelden en morphologische descripties deze „functiebeschouwing" begrijpelijk te maken, maar logisch te bewijzen is ze niet. Toch dringen we op deze wijze verder door in de dingen, werd in elk geval het kennen van de biologische phaenomenen, zooals dat tot nu bestond in causale verklaringen met behulp van evolutionistische theorieën, aangevuld door het verstaan van den zin van het orgaan en zijn beteekenis voor het organisme. Het staat daarmee als met onze kennis omtrent de temperatuursverhoogingen bij ontstekingen. Zoo kan men bij pneumonie nagaan, hoe koorts optreedt: er worden stoffen afgescheiden, die het warmte-centrum prikkelen en vanuit dit centrum wordt weer de warmteproductie en het warmteverlies geregeld. Zoo is het mogelijk in meer of minder gecompliceerde reeksen een niet onderbroken causaal verband te leggen tusschen verschillende verschijnselen. Maar ook kan men vragen naar den zin, naar de beteekenis van deze verhoudingen en de koorts zien als een verweermiddel van het organisme tegen de plaatselijke ontstekingsprocessen. De kennis van de causale verbanden sluit het zoeken naar het ontstaan van den zin der phaenomenen niet uit. Steeds blijft het mogelijk — bijvoorbeeld ook in de plaatselijke reacties op ontsteking — naast het rationeel en causaal verklaren te vragen naar den zin der phaenomen en hun onderling verband. Een ander voorbeeld. De embryologie vervolgt het organisme in zijn groei van bevruchte eicel tot voldragen individu. In het allereerste stadium liggen volgens de naturalistische denkvorm alle voorwaarden voor de wording constitutioneel verankert; iedere phase in de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen