1925 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 63

63

a!Ie aan elkaar gekoppeld zijn, zooals een voorwerp bestaat uit een verbinding van een groot aantal stoffelijke deeltjes, maar ons bewustzijn staat als 't ware achter onze voorstellingen; de voorstellingen zijn het eigendom van ons persoonlijk ik. Achter onze voorstellingen ligt ook het denken, In ons denken gebruiken wij wel onze voorstellingen, maar het denken zelf wordt niet opgelost in onze voorstellingen; het denken is meer dan de voorstelling; het hangt ook ten nauwste samen met ons bewnistzijn, met ons ik, met onze parsoonlijkheid. En daarom hebben latere psychologen ingezien, dat de studie van de associaties ons niet zoovee) verder zou brengen in het begrijpen van het zieleleven. Terwijl men met het onderzoek van de associaties nog slechts bleef aan de oppervlakte van ons geestelijk leven, moest men verder doordringen in het psychisch gebeuren, tot de meer centrale verschijnselen in ons zieleleven. Dit is het uitgangspunt geweest van de onderzoekingen betreffende de zoogenaamde denkpsycholo^ie, waarvan KüLPE, een leerling van WUNDT, de grondlegger is geweest. Hij heeft aangetoond, dat de verschijnselen van het denken niet tot associaties te herleiden zijn. Ook langs experimenteelen weg heeft hij deze hoogere psychische processen trachten te benaderen, die hij aarfduidt als de hoogere denk- en wilsprocessen. Niet alleen het denken bepaalt, hoe wij zijn en doen, maar ook d e wil is een belangrijke factor voor al onze uitingen; ons denken leidt tot een besluit, of een beslissing, onze wil leidt daarna tot een handeling. Bij elke psychische reactie is dus ook onze wil van invloed. Niet zoo gemakkelijk is het. langs oroefondervindelijken weg iets meer van deze meer centrale psychische processen te weten te komen. Vroeger heeft men alleen door middel van introspectie deze verschijnselen bestudeerd, d.w.z de psycholoog ging bij zich zelf na, hoe deze processen verliepen. Hij was daarbij tegelijk het subject en het object van zijn waarneming, en omdat hij acht moest geven op hetgeen er in zijn zieleleven gebeurde, verliep dit laatste niet meer zuiver. Wanneer ik om een of andere reden bedroefd ben, en mij dan ga afvragen: wat gaat er in mijn binnenste om?, en wanneer ik dit wetenschappelijk wil gaan beschouwen, wordt de droefheid in ons veranderd van karakter; zij vervult niet mger mijn geheele persoonlijkheid; mijn geest is als 't ware gesplitst; mijn voornaamste functie bestaat dan in het beschouwen van mijn droefheid, en die droefheid is niet meer zuiver, niet meer onbeïnvloed; ik plaats haar naast mijn denkend ik. Nu is deze waarneming van ons zelf toch een onmisbaar be|OOuos uhz U3 3 J i n ; ^ Joop 9ip 'us^uauiuadxa ap U^A jaappuB^s

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen